Hanka. Opowieść o awansie

Najpierw była Albina, której edukacja skończyła się na kilku latach w wiejskiej szkole, bo tak postanowił jej ojciec. Następnie Hanka ukończyła szkołę średnią, pracowała w kopalnianym biurze i miała za sobą sportową młodość. Następny w kolejce był Maciek, który zdobył dyplom prestiżowej uczelni i stał się częścią miejskiej inteligencji. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że jest to wzorcowy przykład społecznego awansu na przestrzeni XX wieku. Jednak ten osobisty esej zadaje kluczowe pytanie: czy rzeczywiście możemy mówić o awansie? Bo przecież zakładając, że obecne życie jest lepsze, trzeba przyjąć, że to wcześniejsze było gorsze. Kiedy dochodzimy do wniosku, że w końcu "zostajemy kimś", oznacza to milczącą zgodę na to, iż poprzednie pokolenia były "nikim".

Maciej Jakubowiak przygląda się swojej rodzinie, traktując własną historię jako punkt wyjścia do analizy szerszego zjawiska awansu społecznego. Jaka rzeczywiście jest rola edukacji, państwa i pracy w tym procesie? Co pozostaje z tego awansu: wspomnienia rodziców i dziadków, stosunek do pieniędzy i podróży, czy może poczucie pustki? I jak opisać to, że mimo poprawy bytu, nie wszystko się udało?

Joanna Kuciel-Frydryszak zauważa: „Jeśli, podobnie jak ja, czekaliście na polskiego odpowiednika Eribona, oto on. Ten znakomicie napisany esej przedstawia historię zwykłej rodziny, tłumacząc, jak bieda i wykluczenie dotknęły wiele pokoleń Polaków. Hanka, która często czuła się nieistotna, miała szczęście w postaci utalentowanego syna, który dostrzegł w niej inspirującą bohaterkę literacką. Jednak to on jest jej dłużnikiem, i to również jest tematem tej książki. Jest błyskotliwa, poruszająca i ważna."