Gorliwość Boga. O walce trzech monoteizmów

Peter Sloterdijk, urodzony w 1947 roku, to uznany niemiecki filozof kultury. W pierwszej dekadzie XXI wieku skupił się na badaniu zagadnień związanych z religią, a jego obecna książka stanowi najbogatsze dzieło pod względem treści i walorów intelektualnych. Skupia się ona na analizie trzech głównych religii monoteistycznych wywodzących się od Abrahama: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu, które w znacznym stopniu dominują w świecie religii, oraz na ich dążeniu do posiadania wyłączności na prawdę. Ten konkurencyjny charakter niesie ze sobą poważne ryzyko zarówno dla świata, jak i dla samych wyznawców.

Sloterdijk wprowadza do tej dynamiki czwarty „monoteizm” – komunizm, który równocześnie analizuje pod kątem natury i potencjalnych konfliktów wynikających z ich wzajemnych relacji. Filozof rozważa możliwości złagodzenia tych napięć poprzez prowadzenie intelektualnych eksperymentów, takich jak powrót do bardziej tolerancyjnych religii przedmonoteistycznych. Jego wizja nie jest zbliżona do Nietzschego koncepcji religii jako stowarzyszenia słabych, lecz ujawnia elementy ksenofobii, dogmatyzmu i nieprzejednania, które są historycznie i współcześnie dobrze udokumentowane.

Sloterdijk stawia pytanie, czy te cechy mogą przejść proces cywilizacyjny, i zastanawia się, czy obejmują pełen obraz religii monoteistycznych. Zagadnienia te są istotne dla teraźniejszości i stanowią źródło nadziei na przyszłość.