Daleko po torach. Przez Rosję aż do Chin

Literatura podróżnicza ma wiele zalet, a jedną z nich jest możliwość poszukiwania inspiracji dla kolejnych podróży. Zwiedzenie Chin to moje marzenie od lat! Początkowo rozpalane opowieściami o Wielkim Murze Chińskim, jedynej budowli wzniesionej przez człowieka widocznej z kosmosu. Jak się okazało, z czasem, nie była to prawda, a przez zdecydowaną większość Wielki Mur Chiński ma niewielką szerokość, niedającą się zaobserwować np. z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Nie zmienia to jednak faktu, że Państwo Środka to cywilizacja równie egzotyczna, co tajemnicza i niemożliwa do poznania w ciągu krótkiego czasu. Dość powiedzieć, że minione trzy lata w zasadzie nie stwarzały możliwości swobodnych podróży do Chińskiej Republiki Ludowej. Pandemia Covid-19 na nowo obudziła wśród decydentów w Pekinie potrzebę gwałtownej izolacji Państwa Środka na arenie międzynarodowej. Takie zachowanie pozostaje wpisane w naturę Chińczyków od czasu powstania wielkiej cywilizacji w dorzeczach rzeki Żółtej i Jangcy. Ewa Nowak, znana przede wszystkim z książek dla najmłodszych oraz literatury dla młodzieży, tym razem opisała, jak spełniła swoje marzenia podczas 30-dniowej wycieczki po Rosji, Mongolii oraz Chinach. Polska autorka przejechała niemal całą Azję: ujrzała magiczne krajobrazy, spotkała niezwykłych ludzi, a na koniec wyraziła przekonanie, że warto spełniać marzenia, bo tylko dla nich człowiek żyje. Trudno o lepszą rekomendację dla lektury „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny”!

Z uwagi na moją wieloletnią fascynację sinologią, największe wrażenie w książce Ewy Nowak zrobiły na mnie opisy związane z etapami podróży po Chinach. Wcześniej autorka reportażu „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny”, wyrusza w podróż z Moskwy przez azjatyckie stepy aż do wschodnich wybrzeży Rosji i jednego z najzimniejszych miast na świecie: Irkucka. Warto pochylić się nad fragmentami związanymi z podróżą polskiej pisarki koleją transsyberyjską. Zróżnicowane ceny biletów odpowiadają potrzebom różnych grup podróżnych, warto jednak pamiętać, że zakup najtańszej wejściówki do pociągu może wiązać się z nieoczekiwanymi zwrotami akcji. Ewa Nowak w książce „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny” opisuje wszystkie zapachy świata, jakie po kilku dniach było czuć w przedziale podróżnym autorki reportażu. Niby oczywistość, skoro pociąg zatrzymuje się głównie w nocy i to na krótką chwilę. Trudno jednak wyobrazić sobie, do czego człowiek może się przyzwyczaić, kiedy na co dzień żyje wygodnie i niczego mu nie brakuje. Zwłaszcza świeżego powietrza, chociaż dla mieszkańca Krakowa to jednak termin dość abstrakcyjny, zwłaszcza w trwającym sezonie zimowym.

Jeśli chodzi o chiński etap podróży Ewy Nowak, to warto wymienić największe atrakcje polecane przez autorkę reportażu „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny”. Mowa przede wszystkim o Placu Tiananmen, jednym z największych placów świata, zlokalizowanym w samym sercu Pekinu. Na placu znajduje się m.in. gigantyczny obraz Mao Zedonga, a w okolicy można zobaczyć niezwykłe budowle, m.in. Pałac Niebiańskiego Spokoju. Już sama nazwa brzmi zjawiskowo, a opisy przedstawiane przez polską autorkę jeszcze mocniej rozpalają dodatkowo wyobraźnię! Kolejnym miejscem wartym odwiedzenia według autorki reportażu pod tytułem „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny” jest znane z hollywoodzkich filmów Zakazane Miasto. W przeszłości Zakazane Miasto było siedzibą chińskich cesarzy. Warto odwiedzić wspomniany kompleks pałaców, jak przekonuje Ewa Nowak, aby zobaczyć monumentalne budowle, ogrody i okazałe zbiory sztuki chińskiej zgromadzone przez tysiące lat trwania cywilizacji Państwa Środka. Kolejnymi atrakcjami na mapie zwiedzania Pekinu są Świątynia Nieba oraz Park Jingshan. Pierwsze z wymienionych miejsc ma charakter religijny, drugie z kolei to jeden z najpiękniejszych parków w centrum Pekinu. W Jingshan znajdują się liczne ogrody i jeziora, a wielką atrakcją opisywanego miejsca pozostaje platforma widokowa z panoramą Pekinu.

Komu polecam reportaż pod tytułem „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny”? W pierwszej kolejności powinni zwrócić uwagę na książkę Ewy Nowak czytelnicy zainteresowani odwiedzanymi przez polską pisarkę krajami. Rosja i Chiny to jedne z największych mocarstw na świecie, jednak jak przekonuje polska pisarka, oba kraje to przede wszystkim unikalne kultury i tradycje lokalnych społeczności. Mongolia to kraina tajemnicza i egzotyczna, znajdująca się gdzieś pomiędzy wpływami potężniejszych sąsiadów, a jednak od wieków ciesząca się autonomią w regionie Azji Wschodniej. W każdym z wymienionych krajów Ewa Nowak rozmawia z napotkanymi ludźmi: czasem jest śmiesznie, czasem strasznie, ale za każdym razem są to rozmowy inspirujące do podróżowania i poznawania nowych miejsc ?.

Reportaż pod tytułem „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny”, wydany nakładem wydawnictwa Novae Res, ukazał się na rodzimym rynku literatury podróżniczej w kwietniu 2022 roku. Tym samym publikacja Ewy Nowak pozostaje jednym z najbardziej aktualnych dzieł opisujących krajobraz współczesnej Rosji. 22 lutego 2022 roku wojska rosyjskie dokonały agresji na terytorium Ukrainy, a w konsekwencji świat, jaki znaliśmy do tej pory, uległ gwałtownej przemianie. Przyznaję, wielokrotnie myślałam o podróży koleją transsyberyjską: najpierw byłam za młoda, potem nie miałam dość pieniędzy, a w końcu Rosja zamknęła granice. Na próżno obecnie oczekiwać korzystnych decyzji administracyjnych ze strony władz rosyjskich na rzecz polskich obywateli zainteresowanych turystyką. Tym samym reportaż „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny” stanowi doskonałą okazję, aby odbyć szaloną podróż w pozycji leżącej na swoim łóżku. Ową możliwość doceniłam szczególnie mniej więcej w połowie książki Ewy Nowak. Autorka spędziła 30 dni (!!!) w ciągłym ruchu  i w połowie książki niewygody i brak komfortu związany z higieną mocno dawał się autorce reportażu we znaki. Do tego stopnia, że polska pisarka  przestała na to zwracać uwagę, a jak przestała, to ja zacząłem i doceniłam, że w każdej chwili mogę odłożyć książkę na bok i skorzystać z toalety. Jak to zrobić w pociągu, którym podróż trwa kilkanaście dni i przebiega przez 8 stref czasowych, a obecni w nim ludzie mają często luźny stosunek do higieny osobistej?

Podróż koleją transsyberyjską pozostaje jednym z najważniejszych elementów książki „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny”. Autorka udaje się również dalej na wschód, gdzie przez stepy Mongolii dociera w końcu na wybrzeże Morza Południowochińskiego i odwiedza Szanghaj i Pekin. Najciekawszym elementem reportażu polskiej pisarki wydała mi się jednak rzeczona już na wstępie podróż koleją transsyberyjską. Według autorki reportażu „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny”, pierwsze dni podróży z Moskwy to festiwal zmieniających się krajobrazów widzianych z okna wagonu. Klimat i związany z nim krajobraz uległ widocznej przemianie po przekroczeniu umownej granicy pomiędzy Europą i Azją, czyli górami Ural. Lasy, góry i rzeki przecinają się ze sobą w europejskiej części Rosji, a po przekroczeniu Uralu krajobraz zamienia się w niekończące się stepy, gdzie przed laty Czyngis-chan ruszył na czele armii Mongołów i dotarł w połowie XIII wieku pod Legnicę! Oczywiście o tym nie ma wzmianki w reportażu polskiej pisarki, jednak nie mogłam się nadziwić ogromnym przestrzeniom opisywanym przez Ewę Nowak w książce „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny”. Porównanie do czasów średniowiecza, kiedy setki tysięcy Mongołów przemierzało stepy głównie na swoich masywnych koniach, doskonale obrazuje, jak zmienił się świat przez minione wieki. Podróż koleją transsyberyjską trwa około tygodnia, ile czasu zajmowało pokonanie potężnych odległości mongolskim wojownikom? Dajcie znać, jeśli znacie książkę, w której podobne wyliczenia zostały dokonane! ?

Mocną stroną każdego reportażu wydają mi się bohaterowie drugoplanowi, czyli napotkani w czasie podróży rozmówcy. Ewa Nowak w książce „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny” przedstawia m.in. relacje z rozmowy ze studentami z Ukrainy, którzy wyrazili głębokie zaniepokojenie trudną sytuacją pomiędzy Kijowem i Moskwą w przededniu wojny. Oczywiście o wojnie jeszcze wtedy nie wiadomo, ale o ile w Europie sytuacja między Rosją a Ukrainą długi czas budziła co najwyżej ciekawość, o tyle w ocenie napotkanych studentów było oczywiste, że Rosja po roku 2014 roku przystąpi do kolejnej rundy krwawych starć o wschodnie terytoria Ukrainy. Niby drobiazg, ale wspominana rozmowa wydaje mi się szczególnie doniosła wobec bieżących wydarzeń na świecie. To także symboliczne, że jeszcze przed wybuchem wojny w lutym 2022 roku nacje takie jak Ukraińcy czy Polacy mogli swobodnie podróżować po Rosji i w zasadzie nie było żadnych trudności z uzyskaniem wizy turystycznej. Wojna wszystko zmieniła, także w zakresie turystyki, a reportaż pod tytułem „Daleko po torach: Rosja, Mongolia, Chiny” to głos z odległej normalności, której powrotu naiwnie byłoby aktualnie oczekiwać.