Czerniaków 1944

Czerniaków, kluczowa dzielnica powstańczej Warszawy, został częściowo przejęty przez oddziały Armii Krajowej na początku sierpnia 1944 roku. Te siły były częścią V Zgrupowania "Kryska", które odgrywało istotną rolę w kontrolowaniu odcinka brzegu Wisły. Kontrola ta była strategicznie ważna dla potencjalnej pomocy ze strony nadciągającej Armii Czerwonej i 1. Armii Wojska Polskiego pod dowództwem generała Zygmunta Berlinga, które zbliżały się od wschodu.

We wrześniu dowództwo powstania skierowało na Czerniaków Zgrupowanie "Radosław" dowodzone przez podpułkownika Jana Mazurkiewicza. Była to doświadczona, choć mocno nadwyrężona walkami na Woli i Starym Mieście jednostka, która mimo wsparcia lokalnych oddziałów AK, zmagała się z nasilającymi się atakami Niemców. W dniach 16-18 września doszło do próby desantu żołnierzy z 3. Dywizji Piechoty, ale pod silnym ogniem niemieckim udało się przeprawić jedynie około 1250 żołnierzy, i to bez ciężkiego sprzętu. Czerniaków zamienił się w pole intensywnych walk, które zakończyły się jego upadkiem 23 września. Zaledwie garstka powstańców i żołnierzy 1. AWP zdołała uciec za Wisłę lub przez kanały do Mokotowa. Podczas likwidacji przyczółka wojska niemieckie dopuściły się licznych zbrodni na jeńcach, rannych i ludności cywilnej. Autor Szymon Nowak przedstawia te dramatyczne wydarzenia w sposób zrozumiały i wciągający, nie unikając kwestii politycznych związanych z tamtym okresem.