Borys Pasternak - sylwetka autora

Boris Pasternak, rosyjski poeta i prozaik żydowskiego pochodzenia, znalazł się w centrum zainteresowania świata literackiego, gdy w 1958 roku przyznano mu literacką Nagrodę Nobla. Przyjęcie tej prestiżowej nagrody, choć przyjęte z entuzjazmem przez wielu literatów, skomplikowało jego sytuację w Związku Radzieckim. W kraju, gdzie otwarcie sprzeciwiał się systemowi totalitarnemu, musiał odmówić jej przyjęcia pod presją polityczną.

Jego rodzina miała silne korzenie artystyczne. Ojciec, Leonid Pasternak, był cenionym malarzem i profesorem, natomiast matka, Rosa Kaufman, koncertującą pianistką. Ojciec Borisa, kiedy ten był dzieckiem, przeszedł na prawosławie, co wywarło duży wpływ na Borisa i jego późniejszą twórczość, w której często pojawiała się tematyka chrześcijańska.

Pasternak tworzył poezję refleksyjną, pełną filozoficznej głębi, czerpiąc inspirację z przyrody i miłości. Odebrał solidne wykształcenie humanistyczne i muzyczne, co pomogło mu rozwijać unikalny styl poetycki. Swoją karierę zaczął od nurtu futurystycznego w 1914 roku, ale w późniejszych latach jego wiersze zaczęły nawiązywać do niemieckiego romantyzmu oraz rosyjskiego symbolizmu. W latach 20. opublikował ważne poematy, takie jak "Porucznik Szmidt" i "Rok 1905".

Okres lat 30. był dla Pasternaka trudny twórczo, gdyż otwarcie sprzeciwiał się reżimowi komunistycznemu. W 1936 roku jego niezależność polityczna uczyniła go celem ataków reżimowych krytyków literackich. W 1937 roku, w czasie Wielkiej Czystki, jako jedyny pisarz odmówił podpisania się pod apelem wzywającym do rozstrzelania "zdrajców i szpiegów". Mimo oskarżeń i presji, udało mu się uniknąć aresztowania, choć wielu twórców było więzionych.

W powojennym okresie Pasternak napisał swoją najbardziej znaną powieść, "Doktor Żywago", ukończoną w 1954 roku. Dzieło to, przedstawiające losy rosyjskiej inteligencji przed i po rewolucji, zostało przez władze uznane za antyradzieckie. Na motywach powieści powstał nagrodzony Oscarami film Davida Leana, a w 2002 roku telewizyjna adaptacja Giacomo Campiottiego, nominowana do nagrody BAFTA.

Boris Pasternak uważany jest dziś za jednego z najważniejszych rosyjskich pisarzy dysydentów XX wieku. Ponadto zajmował się przekładami prac zachodnich i gruzińskich poetów, w tym dzieł J. Słowackiego, W. Szekspira i J.W. Goethego.