Swój urząd czynić. Profil obywatelski twórczości Jana Kochanowskiego

Jan Kochanowski w całej swojej twórczości literackiej nieustannie zajmował się problematyką obywatelską, łącząc różne gatunki literackie i posługując się zarówno językiem polskim, jak i łaciną. Jego twórczość była głęboko zakorzeniona w wartościach takich jak cnota, umiar i służba ojczyźnie, co wykazywało silny związek z aksjologią i etyką, które były mu bliskie przez całe życie. Co ciekawe, jego zaangażowanie w życie obywatelskie szło w parze z intensywnymi działaniami gospodarczymi, które doprowadziły do tego, że z ubogiego właściciela połowy Czarnolasu stał się on u schyłku życia osobą bardzo zamożną.

Kochanowski tworzył utwory o profilu obywatelskim posługując się zarówno liryką, jak i retoryką, przy czym każde jego działanie na rzecz dobra wspólnego wymagało konkretów i zespołowego zaangażowania. W takich przypadkach literatura nie miała na celu wyłącznie wyrażania uczuć samego twórcy, ale była narzędziem do kształtowania przekonań i emocji wśród odbiorców. Skuteczność była kluczowym wyznacznikiem wartości tych dzieł jako obywatelskich. W tym kontekście pojawiają się pytania o zasadność i trafność propagowanych przez poetę poglądów. Istotne było zrozumienie, czy działania, do których zachęcały jego utwory, były zgodne z realnym interesem społeczności, a także czy jego rozumienie tych kwestii było słuszne. Kwestie te dotyczą skuteczności, uczciwości perswazyjnej i mądrości, które charakteryzowały twórczość literacką Kochanowskiego.

Książka stanowi przede wszystkim takie właśnie spojrzenie na postać Jana z Czarnolasu, ujmując wielowymiarowość jego działalności literackiej i obywatelskiej.