Słowik

Dawno nie odważyłam się przeczytać powieści wojennej, ale ta zdecydowanie należy do tych dobrych. “Słowik” Kristin Hannah to opowieść o tym, jak dwie siostry, o bardzo różnych charakterach, zmierzyły się z wojną. Podczas gdy Vianne, najstarsza, jest zdeterminowana, by zrobić wszystko, co w jej mocy, by pozostać niepozorną i zapewnić córce bezpieczeństwo, gdy jej mąż wyruszył na wojnę, to Isabelle jest jej całkowitym przeciwieństwem. Isabelle zawsze była wolnym duchem, a w momencie wybuchu wojny we Francji z trudem przyjmuje kapitulację i potajemnie staje się częścią francuskiego ruchu oporu. Dwie bardzo różne kobiety, które w głębi serca walczą każdego dnia o ludzi, których kochają. Vianne będzie musiała pójść na wiele kompromisów, aby zapewnić bezpieczeństwo swojej córce i bliskim; Isabelle natomiast każdego dnia udowadnia, że nie jest lekkomyślną dziewczynką, za jaką wszyscy ją uważają. Cierpi, bo w swoim życiu zawsze była opuszczana przez wszystkich, a mając zaledwie dziewiętnaście lat postanawia wybrać dla siebie życie, walczyć z wrogiem i walczyć o tę miłość Gaetana, która właśnie rozkwitła, a którą on chciałby zignorować, bo wojna, wiadomo, jest nieubłagana. 

Przyznam, że nie zdawałam sobie sprawy, że "Słowik" już w 2015 roku wywołał prawdziwą burzę, ale w zupełności to rozumiem. Kristin Hannah w umiejętny sposób opowiada o drugiej wojnie światowej poprzez losy tych dwóch kobiet bez zbytecznego umoralniania. Zarówno Vianne, jak i Isabelle na swój sposób starają się zrobić coś dla swojego kraju, przyjaciół i rodzin - i odnoszą czasem większe, czasem mniejsze sukcesy. Jak wszędzie, tak i tu byli dobrzy i źli ludzie, co bardzo ładnie pokazują drugoplanowe postaci Becka i von Richtera. Analogie do współczesności są tu chyba dość zamierzone i naprawdę możemy się cieszyć, że żyjemy w spokojnym kraju, chociaż doskonale zdajemy sobie sprawę, co dzieje się na Ukrainie, choć i wielu innych miejscach, gdzie toczą się jakieś wojny…

Emocjonalność historii nie może pozostać bez komentarza. Bardzo poruszył mnie sposób opisywania strat i tego, jak bohaterowie sobie z nimi radzą. Temat jest oczywiście od początku emocjonalny i niepokojący, ale autorka nie zawiodła w oddaniu tego nastroju. Na początku Isabelle wydała mi się nieco naiwna i szczerze mówiąc niesympatyczna, choć to wrażenie zanika w miarę postępu fabuły. Jej siła, jak i jej siostry, jest imponująca. Można absolutnie zrozumieć początkowe motywy Vianne, która chciała się powstrzymać i w ten sposób chronić swoją rodzinę. Jej zmiana jest tym bardziej imponująca. Atmosfera i uczucia zostały moim zdaniem opisane wspaniale, bo nawet nasi główni bohaterowie nie są chronieni przed strasznymi ciosami losu. Doświadczasz całej gamy emocji, które odczuwają, dostajesz dobry wgląd w wyzwania, z którymi muszą walczyć każdego dnia i uczysz się lepiej rozumieć walkę o przetrwanie, z którą musieli się zmierzyć.

W pierwszej części „Słowika” były moim zdaniem fragmenty,  które trochę się wlokły, gdzie brakowało napięcia, ale zostało to tak dobrze zrekompensowane na pozostałych stronach, że nie mam zastrzeżeń. Jest całkiem możliwe, że Hannah celowo wstrzymała się w pierwszej połowie książki, aby druga połowa uderzyła w czytelnika tym mocniej; podobnie jak wybuch bomby. Autorka pisze tu z taką siłą, że jako czytelnik masz wrażenie, że jesteś tam razem z nią. Nie jestem w stanie powiedzieć ile razy miałam łzy w oczach podczas czytania. 

Tymczasem nie wiedziałam, że postać Isabelle była inspirowana prawdziwą osobą. Myślałam, że to reprezentacja kobiety w ogóle, która była częścią ruchu oporu, ale zamiast tego dowiedziałam się, że postać Isabelle jest oparta na Andrée de Jongh, Belgijce, która podczas wojny pomagała alianckim pilotom uciekać przez Hiszpanię.

„Słowik” to absolutnie wielkie dzieło o II wojnie światowej z perspektywy francuskiej, które charakteryzuje się przede wszystkim dwoma bardzo kontrastowymi, ale niesamowicie silnymi obrazami kobiet. Te kontrasty tworzą wspaniałą dynamikę, która napędza historię do przodu i nie pozwala, by te 600 stron stało się nudne. Po prostu niesamowicie smutne i piękne zarazem. Wszystkie przerażające sceny, całe cierpienie, głód, zimno, gwałty, przemoc w ogóle, śmierć ... To musiało być straszne. Jestem pełna uznania i szacunku dla wszystkich kobiet, które miały w tym czasie siłę, żeby się nie poddać, przeżyły to i po tym wszystkim, w jakikolwiek sposób, pogodziły się z historią.

Jest to jedna z piękniejszych historii jakie poznałam. Smutna, a jednocześnie szczęśliwa historia o odwadze kobiet podczas II Wojny Światowej. Poznajemy losy kobiet na podstawie przeżyć dwóch sióstr, Francuzek: Isabelle (tytułowego Słowika) i Vianne. Isabelle odważna, młoda, piękna, pełna nadzieji i waleczności pokazuje, że dziewczęta, w tak ciężkich czasach nie muszą być uległymi gospodyniami czekajacymi na mężów w domu, ale mogą (z dużym powodzeniem) pomagać ludziom, zwykle narażając swoje życie. Słowik wstępuje do grupy, która działa przeciwko Niemcom poprzez tworzenie fałszywych dokumentów dla Żydów, których chcą ocalić, dla Aliantow, którym udaje sie przeżyć atak na swój samolot oraz przekazywanie ważnych informacji pomiędzy innymi grupami. Sama przemyca Aliantow przez Pireneje do Hiszpanii, aby mogli wrócić do swoich rodzin. W późniejszym czasie, po długich polowaniach na nią, zostaje aresztowana i wysłana do obozu koncentracyjnego Ravensbruck, który udaje jej się przeżyć głównie za sprawą swojego silnego charakteru. W czasie wojny poznaje swoją miłość, jednak losy tej miłości są trudne i przewrotne, ze względu na czas, w którym sie ona rozwija. Postać drugiej siostry, Vianne pokazuje jak ciężkie losy miały Francuskie kobiety, które musiały dać zakwaterowanie Niemcom okupującym ich tereny oraz jak ciężko, w czasach Wojny, było zająć sie domem, wyżywić i zadbać o dzieci i o siebie. Jednak mimo tych trudów zdecydowała się pomagać żydowskim rodzinom poprzez ratowanie ich dzieci. Udało jej sie ocalić 19 dzieci, w tym syna jej najbliższej przyjaciółki Rachel, która zmarła w obozie wraz z mężem. Mąż Vianne większość czasu przebywa w obozie jenieckim, lecz wraca do żony po udanej ucieczce. Jednak trudy wojny sprawiły, że ciężko jest im żyć tak jak dawniej. Bowiem Vianne przeżyła piekło we własnym domu z drugim w kolejności zakwaterowanym Niemcem. Opowieść jest wzruszająca, ponieważ pokazuje jak ważna jest rodzina, a jak łatwo o tym zapomnieć i przypomnieć sobie gdy już jest za późno. Bardzo polecam. Jest świetna!

Druga wojna światowa to jeden z tych okresów historycznych, o których opowiada się najwięcej. Jest nam niezwykle bliski i wciąż ma kilka tajemniczych aspektów. Ta jedna z najbardziej efektownych tragedii ubiegłego wieku ma tak wiele do przekazania. Bardzo smutna karta naszej historii, ale taka, którą dobrze jest przekazać, aby mieć świadomość tego, co się stało, co straciła cała ludzkość. Pisarstwo Hannah jest ewidentnie spójne i świadczące o imponujących badaniach historycznych. Przede wszystkim jednak skupia się na punkcie widzenia, który niekiedy był odstawiany na bok - na kobietach z ruchu oporu, tych kobietach, które nie tylko pomagały w buncie przeciwko wrogowi, ale przede wszystkim w ratowaniu tak wielu niewinnych - w kraju, jak Francja, który nie zawsze jest w centrum uwagi.

Dwie siostry, Isabelle i Vianne Rossignol, od małego były zupełnie różne. Isabelle jest przebojowa, aktywna i impulsywna, natomiast Vianne jest raczej powściągliwa i rozważna. Po opuszczeniu przez ojca obie siostry rozeszły się, Vianne założyła rodzinę, a Isabelle przenosiła się z jednej szkoły z internatem do drugiej. Kiedy podczas II wojny światowej Francja poddała się Niemcom, Isabelle została zmuszona do opuszczenia Paryża i dołączenia do siostry na wsi. Zaraz po przyjeździe Isabelle miała tylko jedno w głowie: działać na rzecz wyzwolenia Francji. W przeciwieństwie do swojej siostry nie wierzy, że francuscy żołnierze w najbliższym czasie wrócą, by je uratować i uważa, że musi wziąć swój los i los swojego kraju w swoje ręce. Vianne natomiast chce jedynie chronić swoją córkę, Sophie, i uważa, że aby to zrobić, musi nie zwracać na siebie uwagi, stosować się do wskazówek i ufać reżimowi Vichy. Oboje szybko zdają sobie sprawę, że zarówno bezczynność, jak i działanie mogą być równie niebezpieczne i stają przed dylematami, których nigdy nie mogliby sobie wyobrazić.

Kristin Hannah przedstawia w „Słowiku” naprawdę szeroki obraz na wojnę, która mogłaby wydawać się już zbyt często podejmowanym tematem w literaturze. W tej powieści jest tak wiele wątków i wydarzeń, że nie ma czasu na nudę. Zaczyna się od niemieckiej okupacji we Francji, ze szczególnym uwzględnieniem życia z niemieckimi żołnierzami kwaterującymi we francuskich domach. Potem jest mowa o ruchu oporu, ale nie tylko o Isabelle, która przeszła przez Pireneje niosąc w bezpieczne miejsce tylu alianckich pilotów, ale także o całej sieci stworzonej przez Francuzów w celu ratowania Żydów.

Kristin Hannah udało się znakomicie oddać zmiany zachodzące w życiu w czasie wojny, kiedy to stopniowo zaczyna brakować żywności, kiedy to ludzie zmuszeni są sprzedawać wszystko, co mieli do jedzenia, kiedy to zimy stają się coraz zimniejsze, kiedy to ludzie nie mają co ubrać. Ale „Słowik” to przede wszystkim powieść o kobietach, o których nigdy nie mówi się wystarczająco dużo w kontekście wojen. O kobietach zmuszonych do pozostania w domu i starających się dogodzić swoim mężom z dala od domu. P kobietach, które zdecydowały się narazić swoje życie na niebezpieczeństwo, aby uratować jak najwięcej istnień. Matkach gotowych zrobić wszystko, aby uratować swoje dzieci. Pokochałam Vianne i Isabelle, ich drogi wydawały się bardzo różne, ale w rzeczywistości obie okazały się odważne i bezinteresowne. Rozumiałam ich punkt widzenia, rozumiałam powściągliwość Vianne na początku, rozumiałam żywiołowość Isabelle, która nie mogła stać z boku i patrzeć.

'Słowik' to powieść, która sprawia, że czujesz żal z powodu wszystkiego, co mogło być, ból rozbitych rodzin, miłości nie przeżytych z powodu wojny, która wszystko zniszczyła. Nie miałam chwili wytchnienia, bo wydarzeń jest tak wiele, napięcie zawsze wysokie i może nie jest to powieść idealna, ale czułam tę historię na własnej skórze. To powieść o cierpieniu i poświęceniu, która pozwala poczuć głód i chorobę, strach, że w każdej chwili wszystko może się skończyć, świadomość, że każda chwila może być ostatnią chwilą życia z rodziną, z ukochaną osobą. Bolesna, ale potrzebna opowieść, by rzucić światło na wydarzenia, o których nie można zapomnieć i by nie zapomnieć o odwadze kobiet, które oddały życie za wyższe wartości.