Pan Mikołaj czyli serce ludzkie odsłonione

Książka "Pan Mikołaj" autorstwa Rtifa to dzieło nietuzinkowe, które balansuje na granicy autobiografii i fikcji. Autor, ukazując swoje życie, często sięga po elementy wyimaginowane, starając się w ten sposób zrekompensować sobie nie do końca satysfakcjonujące doświadczenia. W opowieściach tych świadomie wprowadza czytelnika w błąd, zmuszając go do decydowania, które fragmenty są prawdziwe, a które to jedynie wytwór wyobraźni. Fascynujący jest sposób, w jaki Rtif bawi się nie tylko zaufaniem odbiorcy, ale także percepcją czasu – międzyczasowość fabuły przyciąga swoją nieoczywistością. Oprócz tego, dzieło zachwyca nowatorskim wówczas portretem Paryża, dalekiego od wyidealizowanych wizji. Miasto jawi się jako tętniące życiem miejsce pełne kontrastów – od skromnych pokoi hotelowych po uliczne gwarności. Rtif w swojej twórczości antycypował wizje późniejszych autorów, takich jak Balzac, przedstawiając nocne życie Paryża jako światłocieniowy spektakl, a za szczęśliwość uznając jedynie odnajdywanie się w przeszłości.