Niedopolska. Nowe spojrzenie na Ziemie Odzyskane

Zbliża się osiemdziesiąta rocznica zakończenia II wojny światowej, lecz przesunięcie polskich granic na zachód i związana z tym jedna z największych migracji w historii Europy wciąż pozostawiają swój ślad na kontynencie, a przede wszystkim w Polsce. Integracja nowych terytoriów z resztą kraju, choć oficjalnie zakończona, niejednokrotnie napotyka na trudności. Ziemie Odzyskane w popkulturze często traktowane są jako egzotyczne lub anonimowe miejsca, a w kulturze oficjalnej bywają przemilczane lub upraszczane. Psychospołeczny profil mieszkańców tych terenów zdaje się odpowiadać diagnozom postkolonialnym.

Sławomir Sochaj, potomek przesiedleńców, bada różnice między Polską poniemiecką a obecnie polską. Przemierza te obszary, analizuje mapy i statystyki, ogląda filmy. Jest zaangażowany w odkrywanie losów dzieł sztuki wywiezionych z „odzyskanych” kościołów po wojnie. Rozmawia z Joanną Kuciel-Frydryszak, Piotrem Siemionem oraz innymi osobistościami świata kultury, związanymi z tematyką „Niedopolskiej”.

Autor zastanawia się, umieszczając Ziemie Odzyskane w kontekście globalnych procesów, na ile ten historyczny eksperyment z ich powołania w 1945 roku może dziś posłużyć jako lekcja dla Europy w obliczu nowoczesnych migracji na dużą skalę.

To wyjątkowe dzieło łączy w sobie elementy eseju, reportażu i literatury wspomnieniowej. Książka jest przenikliwa, pełna empatii, i napisana z troską o przyszłość Polski oraz Europy.