Mickiewicz. Kategorie - idee - konteksty

Książka ta stanowi zbiór prac, które powstały na przestrzeni wielu lat, niezależnie od siebie, ale razem tworzą harmonijną całość. Zawarte tu rozprawy były prezentowane i publikowane zarówno w Polsce, jak i za granicą, gdzie zostały przetłumaczone na inne języki. Niektóre z nich połączono, inne zredagowano na nowo i wzbogacono ilustracjami, a część z nich powstała niedawno. Teksty te ułożono w rozdziały według specjalnie stworzonych kategorii, które mają na celu przybliżenie twórczości poety w kontekście bliższym lub dalszym.

Podjęta jest analiza oraz interpretacja różnych literackich, estetycznych i filozoficznych kategorii oraz idei, takich jak intertekstualizm, komparatystyka, wzniosłość, liryzm, tragizm czy optymizm. Zwraca się uwagę na narodowy i ponadnarodowy charakter utworów, relacje między literaturą a muzyką, a także na konteksty historyczne i religijne, czy mistycyzm i mesjanizm. Przedyskutowane są także kwestie poznania, pamięci oraz koncepcja człowieka, jego tożsamość i charakter, wolna wola, stosunek do śmierci, a także wyzwań, przed którymi staje.

Różnorodne konteksty tych kategorii i idei sięgają od starożytności, poprzez późniejsze wieki, aż po literaturę XX wieku, zarówno polską, jak i zagraniczną, uwzględniając przy tym tło historyczne. Dwa rozdziały skoncentrowane są na najważniejszych dziełach Adama Mickiewicza: „Dziadach” oraz „Panu Tadeuszu”. W pozostałych rozdziałach omawiane są inne utwory, począwszy od młodzieńczych wierszy po późną lirykę, jak i wykłady paryskie.

Całość ukazuje spójną, mimo upływu czasu, aksjologię Poety: etyczną oraz estetyczną postawę Mickiewicza, która stanowi przewodnią ideę omawianych dzieł oraz podejścia badawczego do nich. Ten tom jest częścią serii „ROMANTYZM I NIE TYLKO...”, wydawanej we współpracy z Instytutem Literatury.