Historia zaginionej dziewczynki. Genialna przyjaciółka. Tom 4

Niektórzy pisarze potrafią nadal zaskakiwać swoją genialnością, jak zauważył Jonathan Franzen, wspominając swoje odkrycie Eleny Ferrante. Finalna część bestsellerowej serii, rozpoczętej przez "Genialną przyjaciółkę", to historia złożona z emocji i doświadczeń dwóch bohaterek – Eleny i Lili. Tetralogia obejmuje także "Historia nowego nazwiska" oraz "Historia ucieczki", które razem zdobyły międzynarodowe uznanie i podziw krytyków.

Elena i Lila dzielą skomplikowaną relację pełną miłości, rywalizacji, zazdrości i wzajemnego poddaństwa, które towarzyszą ich życiom od dzieciństwa w przedmieściach Neapolu. Elena wybiera naukę, opuszcza rodzinne miasto i wyjeżdża do Pizy, gdzie zdobywa popularność jako pisarka, jednocześnie przyjmując rolę żony szanowanego wykładowcy oraz matki.

Lila pozostaje w Neapolu, gdzie szybko wychodzi za mąż i zakłada rodzinę. Choć początkowo prowadzi wygodne życie, decyduje się na trudną pracę w fabryce, co ostatecznie doprowadza ją do zawodowego sukcesu, mimo że żyje w środowisku zdominowanym przez nepotyzm i przestępczość. W końcu drogi kobiet przeplatają się ponownie w mieście, które stanowi dla nich wspólny punkt wyjścia.

Powieść opowiada o przyjaźni, jej zawirowaniach i przemianach społecznych Neapolu podczas politycznych zamieszek lat 60. i 70., których tłem jest również rewolucja seksualna. Jak zauważyła Justyna Sobolewska, jest to historia przebudzenia kobiecej świadomości. Juliusz Kurkiewicz zwrócił uwagę na to, że literatura włoska, zubożona po Fellinim i Antonionim, dzięki Ferrante odzyskała światową renomę.

Ferrante nie boi się podejmować trudnych tematów, często sięgając po brutalną szczerość i analizując swoje bohaterki z precyzją godną detektywa, co podkreśla Michał Kukawski. Jej postacie i opisy ich emocjonalnych zmagań są tak realistyczne, że nie sposób oprzeć się wrażeniu, iż Ferrante w dużej mierze opowiada o własnym życiu.