Historia raju. Ogród rozkoszy

Jean Delumeau, wybitny współczesny historyk francuski, urodzony w 1923 roku, postawił sobie za cel zbadanie historii marzeń, które przez wieki inspirowały ludzkość: historii ziemskiego raju. Wcześniej zgłębiał zagadnienia związane ze strachem i poczuciem winy w kulturze Zachodu. Przełożenie uwagi na wizje szczęśliwości wydaje się być logicznym krokiem w jego badaniach, ponieważ łączy się z najważniejszym dla niego obszarem: egzystencjalnymi motywacjami, które skłaniają człowieka do tworzenia kultury. To właśnie te motywacje nadają sens ludzkiemu działaniu w historii. Opisane w książce postrzeganie raju doskonale to ilustruje.

Dzieło Delumeau koncentruje się głównie na okresie średniowiecza i nowożytności, oferując czytelnikowi niesamowitą ilość fascynujących danych. Przez stulecia lokalizowanie ziemskiego raju pozostawało niejasne. Rajski ogród umiejscawiano na Dalekim Wschodzie, w Afryce, a w dobie odkryć geograficznych nawet w Ameryce Południowej, by ostatecznie "osiąść" w Mezopotamii. Całe pokolenia żyły wizjami Wysp Szczęśliwych i legendami o mistycznym królestwie Księdza Jana zlokalizowanym gdzieś we wschodniej Azji. Dla średniowiecznych kartografów, ziemski raj stanowił integralny element świata, co dokumentuje bogata ikonografia przedstawiona w książce. Choć po epoce oświecenia te wyobrażenia zaczęły tracić na sile, a współczesne społeczeństwo rzadziej poszukuje takiego raju, być może zastąpionego przez osiągnięcia cywilizacji, to prawdopodobnie jego szukanie trwa nadal, chociaż w bardziej subtelnej formie.