Czarownica

Michelet w swojej charakterystycznej, pełnej kolorytu i dramatyzmu manierze skupia się na postaci czarownicy, która od wieków, a nawet od czasów antycznych, pozostaje niezmieniona. Ukazuje czarownictwo jako formę buntu przeciwko zastanej rzeczywistości, w tym również przeciwko normom narzucanym przez Kościół. W jego wizji uciskany lud odnalazł w czarownicy lekarstwo na swoje problemy i nieszczęścia. Michelet przedstawia ją jako medyczną przewodniczkę i pionierkę, która istnieje od „czasów rozpaczy”. Nie szczędzi krytyki wczesnonowożytnym inkwizytorom, uważając ich dzieła za jednostronne, zaś sam tworzy romantyczny portret bohaterki jako oblubienicy szatana, działającej na korzyść i szkodę równocześnie. Czarownica działa demokratycznie, przyjmując wszystkich potrzebujących pomocy, czy to w postaci życia, czy śmierci, lekarstw lub trucizn.

Autor wyraża niechęć do Kościoła katolickiego w wielu swoich dziełach, choć zgadza się z myślą Jarcke’a i Mona, że w okresie nowożytnej Europy dawne wierzenia przybrały zdegenerowaną formę. Mimo to stawia je wyżej niż chrześcijaństwo, a zwłaszcza jego rzymskokatolicką odmianę. Na stronach tej książki czarownica to nie tylko pasjonujący obraz kształtowania się struktur społecznych, lecz także historia różnych przejawów duchowego i religijnego przywództwa nad ludem od zarania dziejów. Staje się ona oblubienicą diabła i archetypiczną buntowniczką, dzięki czemu za swoją przenikliwość i naturę, wg Michelet, spotyka ją straszliwa kara: donosicielstwo, tortury i śmierć na stosie. Tak nowatorski wstęp do nowego wydania napisała dr Joanna Malita-Król.