Seneka - sylwetka autora

Lucius Annaeus Seneca, często nazywany Seneką Młodszym, urodził się około 3 roku n.e., a zmarł w 65 roku n.e. Jego życie zakończyło się dramatycznie, gdy postawiono mu zarzut uczestnictwa w spisku Pizona i zmuszono do popełnienia samobójstwa poprzez podcięcie żył. Seneka był świadkiem licznych intryg politycznych swoich czasów, takich jak morderstwo Messaliny, żony cesarza Klaudiusza, co zakończyło się jego wygnaniem na Korsykę. Również widział, jak Agrypina, druga żona Klaudiusza, została zamordowana przez swojego syna Nerona.

Seneka pozostawił po sobie bogaty dorobek literacki, w tym dziesięć traktatów moralnych zebranych w dziele zatytułowanym "Dialogi". Zawierają one pisma takie jak "Ad Marciam", "Ad Polybium" i "Ad Helviam", w których filozofia pełni rolę pocieszycielki, pomagając znieść ból po stracie bliskich. Wśród tych utworów znajdują się także: "De providentia" (O opatrzności), "De constantia sapientis" (O stałości mędrca), "De ira" (O gniewie, w trzech księgach), "De vita beata" (O życiu szczęśliwym), "De otio" (O bezczynności), "De tranquillitate animi" (O spokoju ducha) i "De brevitate vitae" (O krótkości życia).

Jednym z głównych dzieł Senece jest "Listy moralne do Lucyliusza" (Epistolae morales ad Lucillium), które stanowią zbiór 124 listów ujętych w 20 księgach. Dzieło było pierwotnie obszerniejsze, o czym wspomina Aulus Gellius, wskazując na istnienie 22 księgi, z której nie pozostały żadne ślady. Seneka dedykował Lucyliuszowi także swoje dzieło przyrodnicze "Naturalium quaestionum libri VII".

Z zachowanych dzieł filozoficznych Seneki można wymienić również "Traktat o łagodności" (De clementia libri II) oraz "O dobroczynności" (De beneficiis libri VII). W młodych latach pisał rozprawy dotyczące etnografii, geografii i przyrody, takie jak "De situ Indiae", "De situ et sacris Aegyptiorum", "De motu terrarum", "De lapidum natura" i "De piscium natura". Niestety, wiele z tych rozpraw przepadło z biegiem czasu, podobnie jak liczne dzieła etyczne i mowy Seneki. Zachowały się jedynie niektóre utwory poetyckie, w tym epigramy i dziewięć tragedii: "Hercules Furens", "Troades", "Phoenissae", "Medea", "Phaedra", "Oedipus", "Agamemnon", "Thyestes" i "Hercules Oetaeus".

Seneka nie angażował się bezpośrednio w działalność cynicką. Zamiast tego wybierał drogę bardziej kameralną, sprawując duchowe przewodnictwo nad gronem wybranych uczniów. Podejście to wymagało od niego elastyczności i umiejętności dostosowywania się do różnych sytuacji. Zgodnie z dobitnie wyrażoną przez Cycerona myślą, głosił, że prawda nie jest jednoznaczna i należy ją przedstawiać z rozmaitych perspektyw, aby wzmocnić jej siłę przekonywania. Był stoikiem, ale formę, w jakiej rozwijał stoickie idee, miał własną i wyjątkowo oryginalną.