Łukasz Górnicki - sylwetka autora

Łukasz Górnicki, urodzony w Oświęcimiu, wywodził się z rodziny ubogich mieszczan pochodzących z Bochni. Był synem Marcina Góry, znanym pierwotnie pod tym nazwiskiem, oraz Anny Gąsiorkówny. Jego pierwsze nauki miały miejsce w rodzinnym mieście, ale znaczącą rolę w jego edukacji odegrał wuj, Stanisław Gąsiorek, zwany Anserinusem, później znany jako Stanisław Kleryka. Był on klerykiem kaplicy królewskiej na Wawelu oraz uznanym poetą i muzykiem na dworze Zygmunta Starego. Stanisław zaprosił Łukasza do Krakowa w 1538 roku, gdzie zadbał o jego rozwój edukacyjny i karierę dworską, ostatecznie czyniąc go swoim spadkobiercą.

Ścieżka edukacyjna Górnickiego nie jest dokładnie udokumentowana, jednak przypuszcza się, że mógł uczęszczać do szkoły parafialnej św. Jana, gdzie uczono łaciny i greki. W Krakowie Łukasz mógł zetknąć się z wpływami włoskimi, zwłaszcza że w tamtych czasach Franciszek Lismanin i Marek de la Torre prowadzili wykłady w klasztorze franciszkanów.

Przez całą młodość Górnicki służył na dworze, co trwało aż do jego śmierci. Około 1545 roku trafił na dwór biskupa krakowskiego Samuela Maciejowskiego, gdzie wkrótce został pisarzem kancelaryjnym. Wraz z Filipem Padniewskim udał się w misję do Siedmiogrodu w 1548 roku. Po śmierci Maciejowskiego pozostawał w Prądniku do 1552 roku, zanim dołączył do kancelarii królewskiej pod kierownictwem podkanclerzego Jana Przerembskiego. Jako jego asystent uczestniczył w wielu podróżach, w tym z królem do Gdańska i Królewca.

W latach 1554–1556 Górnicki rozpoczął pracę na dworze królewskim jako pisarz kancelarii koronnej. W tym okresie otrzymał niższe święcenia duchowne i korzystał z dochodów kilku beneficjów kościelnych dzięki wsparciu Stanisława Kleryki.

W 1557 roku udał się do Włoch, gdzie poświęcił się studiom prawniczym w Padwie. Po powrocie do Polski w 1559 roku mianowano go sekretarzem tajnej kancelarii królewskiej. Od 23 listopada 1559 roku pełnił rolę bibliotekarza Zygmunta Augusta, pełniąc to stanowisko aż do 1572 roku.

Na dworze królewskim spotkał m.in. Jana Kochanowskiego oraz filozofa Andrzeja Patrycego Nideckiego, a także angażował się w działalność literacką. Przełożył na język polski dzieło „Il Cortegiano” Baldassare Castiglione, adaptując je do polskich realiów jako „Dworzanin polski”. Jego praca przyniosła mu przychylność króla Zygmunta Augusta, który nadał mu herb Ogończyk oraz liczne korzyści materialne.

Od 1571/1572 roku był starostą tykocińskim i mimo ciążących na nim zarzutów o brutalność wobec chłopów, wciąż zyskiwał uznanie królewskiej władzy. Po śmierci Batorego kontynuował pracę nad reformą państwa, lecz z upływem czasu skupił się na pracy literackiej. Zmarł 22 lipca 1603 roku w Lipnikach, a jego spuścizna literacka, podkreślająca dbałość o styl i język, pozostaje znaczącym wkładem w literaturę staropolską.