August Strindberg - sylwetka autora

August Strindberg, szwedzki pisarz i artysta, zasłynął głównie jako twórca dzieł teatralnych, powieści, esejów oraz poezji. Oprócz pisania, poświęcał się również malarstwu i fotografii. Jest uznawany za kluczową postać we współczesnym teatrze i pionier naturalizmu. Dorastał w biednej rodzinie mieszczańskiej; jego ojciec pracował przy sprzedaży biletów na statki pasażerskie, a matka była byłą służącą, zamężną ze swoim pracodawcą.

Studia na uniwersytecie w Uppsali przerwał z powodu braku funduszy. Po epizodach związanych z aktorstwem i dziennikarstwem, w 1874 roku rozpoczął pracę w Bibliotece Królewskiej w Sztokholmie. Już w 1872 stworzył swój pierwszy dojrzały dramat "Mistrz Olof", gdzie postać głównego bohatera inspirowana była Olaus Petri, postacią kluczową dla szwedzkiej reformacji. Strindberg był częstym bywalcem artystyczno-literackiego środowiska spotykającego się w "Czerwonym Pokoju" w restauracji Bernsa. Tytuł ten otrzymała również jego przełomowa powieść wydana w 1879 roku.

W 1875 Strindberg poznał swoją pierwszą żonę, Siri von Essen, z którą wziął ślub dwa lata później. Ich burzliwe małżeństwo trwało 14 lat, inspirując m.in. powieść "Spowiedź szaleńca", napisaną po francusku w 1888 roku. Po wydaniu zbioru publicystycznego "Nowe państwo" (1882), Strindberg i jego rodzina opuścili Szwecję z powodu nagonki, która go dotknęła. Wyemigrował do Francji, a potem do Szwajcarii. Kolejne kontrowersje wywołało wydanie "Historii małżeńskich" (1884), co doprowadziło do procesu o obrazę religii, z którego został jednak uniewinniony.

Podczas dobrowolnej emigracji, przebywał w różnych krajach Europy: Francji, Szwajcarii, Niemczech i Danii. W tym okresie napisał ważne dzieła takie jak autobiografia "Syn służącej" (1886) oraz dramaty "Ojciec" (1887) i "Panna Julia" (1888). Po krótkim powrocie do Szwecji stworzył powieść "Na pełnym morzu" (1890), ale rozwód z pierwszą żoną skłonił go do ponownej emigracji, tym razem do Berlina. W niemieckiej stolicy związał się z artystyczną bohemą, w tym Stanisławem Przybyszewskim i Edvardem Munchem, a także poznał Fridę Uhl, drugą żonę, która była austriacką dziennikarką.

Po zakończeniu drugiego małżeństwa Strindberg przeniósł się do Paryża, gdzie jego życie zaczęło przybierać dramatyczne barwy. Popadając w depresję, przeszedł kryzys psychiczny znany jako "kryzys Inferna", który opisał w powieściach "Inferno" (1897) i "Legendy" (1898). Jego trudności finansowe pogłębiały jego stany depresyjne. W tym czasie rozpoczął pisanie "Dziennika okultystycznego" (obejmującego lata 1896-1908), który zdecydował się jednak nie publikować. Dopiero w 1977 roku ukazały się jego fragmenty.

Po przejściu kryzysu w 1898 roku Strindberg wrócił do Szwecji na stałe. Tu napisał dramaty takie jak "Do Damaszku" (1898) i "Zbrodnie i zbrodnie" (1899), a także historyczne dzieła, w tym "Gustaw Waza" i "Eryk XIV" (1899). W produkcji "Do Damaszku" wzięła udział norweska aktorka Harriet Bosse, z którą pisarz się ożenił. Małżeństwo skończyło się jednak równie szybko jak poprzednie.

W 1907 roku Strindberg otworzył Intima Teatern z Augustem Falckiem. W teatrze tym wystawiono sztuki takie jak "Pelikan", "Burza" i "Sonata widm". Pomimo licznych mitów o jego osobowości i twórczości, współcześni badacze, tacy jak Olof Lagercrantz, zwracają uwagę na jego skłonność do przekształcania autobiografii pod kątem potrzeb artystycznych.

Dzieła Strindberga szybko dotarły do Polski, przetłumaczone przez takich autorów jak Zygmunt Łanowski, Janusz B. Roszkowski, Elżbieta Ptaszyńska-Sadowska i Mariusz Kalinowski. Choć jego twórczość rozprzestrzeniała się intensywnie po II wojnie światowej, Strindberg jest uznawany za ważną postać w szwedzkiej i europejskiej literaturze, zarówno dzięki swoim ideom artystycznym, jak i przekonaniom socjalistycznym.