Akcja Specjalna Wisła

Jedną z najbardziej wszechstronnych i szczegółowych monografii dotyczących akcji "Wisła" jest dzieło, które nie tylko zyskało uznanie w kręgach naukowych, ale również wpłynęło na szerszą publiczność. Książka ta, bogato ilustrowana niepublikowanymi wcześniej zdjęciami oraz mapami z czasów operacji, wypełnia lukę w literaturze dotyczącej tego historycznego wydarzenia. Akcja "Wisła" od zawsze budziła kontrowersje i emocje, jednak do tej pory brakowało komprehensywnej monografii, która obejmowałaby wszystkie aspekty operacji, w tym działania wojskowe obejmujące wysiedlenia oraz walki z ukraińskim podziemiem. Dotychczasowe publikacje, choć wartościowe, nie w pełni wyczerpywały temat. Dzięki pracy Jana Pisulińskiego, który wcześniej zajmował się badaniem wysiedleń na Ukrainę w latach 1944-1946, możliwe było stworzenie dzieła, które wnikliwie analizuje te złożone zagadnienia. Jego badania opierają się na szerokiej bazie źródłowej oraz dogłębnej analizie literatury zarówno polskiej, jak i zagranicznej. Pisuliński kreśli fascynującą panoramę wydarzeń związanych z wysiedleniami i tłumieniem ukraińskiego ruchu oporu od kwietnia do końca lipca 1947 roku. Dopiero wiosną 1947 roku, po uporaniu się z polskim podziemiem, władze zdecydowały się na intensywne działania przeciwko ukraińskim siłom. Zmobilizowano do tego zadania ponad 20 tysięcy żołnierzy oraz funkcjonariuszy różnych służb. Grupa Operacyjna Wisła, powołana pośpiesznie, rozpoczęła 20 kwietnia największą powojenną operację wojskową w południowo-wschodniej Polsce. Celem była eliminacja ukraińskiego podziemia, a równocześnie przeprowadzono przymusowe przesiedlenie rur uraniańskiej na tereny północne i zachodnie kraju, często niezależnie od obecności tam sił podziemia. Do końca lipca 1947 roku przesiedlono ponad 135 tysięcy osób, w tym znaczną liczbę Polaków. Działania te znacząco osłabiły ukraińskie podziemie, prowadząc do jego demobilizacji. Kilka tysięcy ludzi osadzono w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie. Obecne wydanie rozszerzono o dodatkowy rozdział, który koncentruje się na późniejszych działaniach wojskowych przeciwko ukraińskiemu oporowi oraz kontynuacji przesiedleń po oficjalnym zamknięciu operacji.