Ostatni don

Przyjemność z obcowania z literaturą piękną spod znaku Mario Puzo to doświadczenie niemal duchowe! Dla fanów kina, klasyków takich jak “Ojciec Chrzestny” czy “Człowiek z blizną” to pozycja obowiązkowa, i choć klimat lat 80’ gdy mocne, mafijne kino miało swoich wiernych fanów już nieco odeszło w zapomnienie, tak dzięki twórczości Mario Puzo wciąż pewna grupa ludzi z wielka ciekawością spogląda w kierunku świata przestępczego, kierującego się określonymi zasadami i regułami, gdzie przyjaźń, rodzina i lojalność są ważniejsze niż wszystko inne. Być może właśnie to sprawia, że książki Mario Puzo co jakiś czas dostają drugie życie, nostalgia za światem opartym na zasadach nieco pozwala zapomnieć jak brutalny i nieprzewidywalny jest świat opisany w książkach amerykańskiego pisarza.

"Nie było co do tego wątpliwości, ludzie, którzy dążyli za pieniędzmi, a nie za sztuką, robili dłuższe kariery, czerpali więcej przyjemności z życia, byli znacznie lepszymi i bardziej wartościowymi społecznie ludźmi niż ci artyści, którzy starali się pokazać iskrę bożą w człowieku. Szkoda, że nie można było nakręcić o tym filmu. Że pieniądze były bardziej uzdrawiające niż sztuka i miłość. Ale publiczność nigdy by tego nie kupiła."


To jeden z moich ulubionych cytatów, oddaje geniusz autora, który kreśli portret świata wielkich pieniędzy i jeszcze większej władzy, gdzie walka toczy się na śmierć i życie, a prawdziwa przyjaźń wystawiona na ciężką próbę. To wszystko polane sosem hollywoodzkiego przepychu, patosu, samouwielbienia dla osób, które w przemyśle filmowym zyskały sławę, a często też władze dalece wykraczającą poza świat kinematografii. Akcja książki toczy się wokół dwóch mężczyzn, obaj mają poczucie, że ich czas nadszedł i nie cofną się przed niczym aby osiągnąć swoje cele.

Narracja prowadzona jest zgrabnie, tempo powieści raczej wolne, rozkręca się jednak z czasem, a ten wydaje się potrzebny autorowi aby nakreślić bohaterów wyrazistych, wobec których czytelnik nie może pozostać obojętny. Dante Santadio oraz jego oponent, Crossi De Lena chociaż pozornie różnią się wszystkim, drogę na szczyt widzą jednak podobną: chcą zająć miejsce głowy rodziny i podporządkować sobie pozostałych członków mafijnego podziemia. Który z nich okaże się skuteczniejszy, do kogo uśmiechnie się szczęście, a kto zginie wrzucony do rzeki w betonowych butach? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w “Ostatnim Donie”, książce która działa na wyobraźnię i budzi nostalgię za sycylijskim słońcem.

Odkryłem “Ostatniego Dona” przed laty, gdy mój ojciec oglądał wieczorową porą film o tym samym tytule, a moja wrodzona ciekawość sprawiła, że miałam niezliczoną ilość pytań o mafię: dzień później, mój ojciec przyniósł mi książki Mario Puzo, “Ostatniego Dona”, “Sycylijczyka”, oraz “Ojca Chrzestnego”. Ostatnia z książek to absolutna klasyka, jako fan tej serii uwielbiam pierwszą i drugą część, nie uznaje jednak trzeciej, co jest dość charakterystyczne dla wielbicieli twórczości Mario Puzo i ekranizacji jego dzieł.

Z uwagi na fakt, że większość książek spod znaku Mario Puzo to kryminały z mafią w tle, nie sposób jako punktu odniesienia nie traktować “Ojca Chrzestnego” - przed lata uznawałem ów pozycję literacką za dzieło ponadczasowe, jego cień kład się m.in na “Ostatniego Dona”, głownie za sprawą dużo wolniejszej akcji, tempo nie jest bowiem tak dynamiczne jak w najbardziej znanej książce Mario Puzo. Wyobraźcie sobie moje zdziwienie, gdy przed świętami sięgnąłem po “Ostatniego Dona” i zwariowałem na punkcie tej historii, wciągnęła mnie bez reszty!

“Ostatni Don” to książka o mafii, osadzona w realiach Hollywood, zachodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych. Tym razem nie rodzina Corleone, a Clericuzio jest na ustach wszystkich, przede wszystkim za sprawą ważnej decyzji, jaką podejmuje tytułowy “Ostatni Don”: pragnie, aby jego rodzina skupiła się na legalnych interesach, wchodzi w układ z pozostałymi bossami mafii: dalej będzie sprawować zarząd nad aktywami prowadzonych przez siebie spółek, ale ciemną stroną działalności mafii zajmą się na obszarze przez niego kontrolowanym inni bossowie. To z kolei wywołuje konflikt w młodym pokoleniu, śledzimy tu historię dwóch mężczyzn, wrogo do siebie nastawionych, którzy postrzegają okoliczności jako sprzyjające do objęcia władzy i odsunięciu na bok dotychczasowej głowy rodziny - nie spodziewają się jednak, że mafia nie pozostawia niczego przypadkowi, ich antagonizmy wpisane są w naturę konfliktu między strukturami świata przestępczego, gdzie wyroki śmierci mogą zostać wydane nawet na najbliższych członków rodziny. Książka stopniuje tempo, nie ma tu szalonych zwrotów akcji, ale dzięki temu czytelnik ma okazję śledzić bogatą w interesująco nakreślone postacie historię, która zakreśla krąg: od podziemia mafijnego, aż po najwyższe szczeble władzy.

Polecam każdemu, kto kocha świat mafii Mario Puzo!

Mam ambiwalentne uczucia po przeczytaniu “Ostatniego Dona”, jest bowiem książka, która mocno polaryzuje: bywa brutalna, bywa inspirująca, bohaterowie wydają się przerażający, Mario Puzo z właściwą sobie lekkością pióra opisuje historię mafijną rodziny Clericuzio, a tłem dla wydarzeń przedstawionych w powieści jest zachodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych, fabryka marzeń - Hollywood.

Wróciłem do tej książki jakiś czas temu za sprawą mojej znajomej, która uczy się języka chińskiego: ku mojemu wielkiemu zaskoczeniu wiele scen, do których wracałem podczas tamtej rozmowy było jej nieznanych, pozniej okazalo sie, ze chińska wersja jest mocno okrojona, porównanie obu książek wywołało u mnie potężne zdziwienie: pozostawiono do swobodnej oceny czytelnikowi brutalne sceny zabójstw, ocenzurowano jednak w pełnej krasie sceny związane z gwałtem, zupełnie jak gdyby Wielki Brat czuwa, i wiedział najlepiej, które ze scen nadają się do publikacji, a które nie - nie zwracając przy tym uwagę na “psucie książki”, jak bowiem inaczej określić sytuację, gdy konkretne akapity zostały po prostu wycięte, pozostawiając czytelnika w nieświadomości?

To za co warto pochwalić powieść Mario Puzo, to większa tolerancja dla kobiet w świecie zdominowanym przez mężczyzn: w książkach “Sycylijczyk” i “Ojcu Chrzestnym”, kobiety odgrywają drugoplanową rolę, stanowią tło dla walki mężczyzn o wpływy, pieniądze i władzę. W “ostatnim Donie” te proporcje zostały zdrowo zachowane, być może wiąże się to z samym pomysłem na historię w tej książce opisanej - linia frontu wyznaczona została między pokoleniami, młodość dochodzi do głosu i chce ustawić świat według nowych reguł, jednak doświadczeni mafijni bossowie przewidzieli taki rozwój wypadków.

Bez wątpienia jest to książka warta polecenia każdemu miłośnikowi mafii, Mario Puzo po raz kolejny zaprasza na literacką ucztę, na której nie zabraknie pościgów, zabójstw oraz intryg na najwyższych szczeblach władzy. Przez znajomość Hollywood, autor wiernie oddaje realia tego wielkiego świata pieniędzy i ludzi, zdeterminowanych aby po nie sięgnąć.

Przyjemność z obcowania z literaturą piękną spod znaku Mario Puzo to doświadczenie niemal duchowe! Dla fanów kina, klasyków takich jak “Ojciec Chrzestny” czy “Człowiek z blizną” to pozycja obowiązkowa, i choć klimat lat 80’ gdy mocne, mafijne kino miało swoich wiernych fanów już nieco odeszło w zapomnienie, tak dzięki twórczości Mario Puzo wciąż pewna grupa ludzi z wielka ciekawością spogląda w kierunku świata przestępczego, kierującego się określonymi zasadami i regułami, gdzie przyjaźń, rodzina i lojalność są ważniejsze niż wszystko inne. Być może właśnie to sprawia, że książki Mario Puzo co jakiś czas dostają drugie życie, nostalgia za światem opartym na zasadach nieco pozwala zapomnieć jak brutalny i nieprzewidywalny jest świat opisany w książkach amerykańskiego pisarza.

"Nie było co do tego wątpliwości, ludzie, którzy dążyli za pieniędzmi, a nie za sztuką, robili dłuższe kariery, czerpali więcej przyjemności z życia, byli znacznie lepszymi i bardziej wartościowymi społecznie ludźmi niż ci artyści, którzy starali się pokazać iskrę bożą w człowieku. Szkoda, że nie można było nakręcić o tym filmu. Że pieniądze były bardziej uzdrawiające niż sztuka i miłość. Ale publiczność nigdy by tego nie kupiła."


To jeden z moich ulubionych cytatów, oddaje geniusz autora, który kreśli portret świata wielkich pieniędzy i jeszcze większej władzy, gdzie walka toczy się na śmierć i życie, a prawdziwa przyjaźń wystawiona na ciężką próbę. To wszystko polane sosem hollywoodzkiego przepychu, patosu, samouwielbienia dla osób, które w przemyśle filmowym zyskały sławę, a często też władze dalece wykraczającą poza świat kinematografii. Akcja książki toczy się wokół dwóch mężczyzn, obaj mają poczucie, że ich czas nadszedł i nie cofną się przed niczym aby osiągnąć swoje cele.

Narracja prowadzona jest zgrabnie, tempo powieści raczej wolne, rozkręca się jednak z czasem, a ten wydaje się potrzebny autorowi aby nakreślić bohaterów wyrazistych, wobec których czytelnik nie może pozostać obojętny. Dante Santadio oraz jego oponent, Crossi De Lena chociaż pozornie różnią się wszystkim, drogę na szczyt widzą jednak podobną: chcą zająć miejsce głowy rodziny i podporządkować sobie pozostałych członków mafijnego podziemia. Który z nich okaże się skuteczniejszy, do kogo uśmiechnie się szczęście, a kto zginie wrzucony do rzeki w betonowych butach? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w “Ostatnim Donie”, książce która działa na wyobraźnię i budzi nostalgię za sycylijskim słońcem.