Laboratorium powieści. Nauka i narracja w (arcy)dziełach pozytywizmu

Niniejsza praca, autorstwa Cezarego Zalewskiego, koncentruje się na analizie i interpretacji trzech istotnych powieści: „Lalka” Bolesława Prusa, „Bez dogmatu” Henryka Sienkiewicza oraz „Bene nati” Elizy Orzeszkowej. Choć na pierwszy rzut oka wybór tych tytułów może wydawać się nieoczywisty, autor przekonująco uzasadnia swoje podejście, ukazując wspólne elementy fabularne osadzone w realistycznej poetyce narracyjnej.

Zalewski osadza swoje rozważania w ramach szerokiego spektrum antropologii kulturowej, stosując głęboko hermeneutyczne podejście do czytania. Metoda ta opiera się na dogłębnym zrozumieniu tekstów, analizie ich fragmentów oraz odsłanianiu ukrytych znaczeń. Głównym narzędziem interpretacji jest badanie kontekstów oraz interakcji intertekstualnych. Ciekawie zestawiane są tutaj dzieła naukowe z literackimi, co wprowadza eksperymentalny, niemal „laboratoryjny” charakter analizy, gdzie powieści odkrywają swoje „naukowe” aspekty, ujawniając subtelne kwestie etyczne i strukturalne.

Zalewski spogląda w głąb psychologii postaci literackich, analizując kategorie takie jak pragnienie, nienawiść, zazdrość i ambicja, łącząc je z głębszymi dylematami moralnymi. Dzięki precyzyjnemu formułowaniu wniosków, książka oferuje świeże i zaskakujące interpretacje znanych dzieł, wprowadzając nową jakość do literackiego dyskursu. Zasadniczym atutem tej metody jest umiejętność głębokiego „wczytania się” w semantykę porównywanych tekstów.

Cezary Zalewski, absolwent polonistyki i filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz profesor Katedry Teorii Literatury na Wydziale Polonistyki UJ, jest autorem licznych publikacji poświęconych literaturze pozytywizmu, zagadnieniom antropologicznym oraz relacjom między literaturą a fotografią.