Państwo

Platon (427 p.n.e.-347 p.n.e.), będący uczniem Sokratesa, który postrzegał skazanie swojego mistrza jako tragiczny błąd ateńskiego systemu, jest autorem 35 dialogów. Jednym z najważniejszych jego dzieł jest „Państwo”, które w klasycznym przekładzie Władysława Witwickiego wzbogacone zostało o posłowie, objaśnienia oraz ilustracje. Ten dialog nie tylko zajmuje czołowe miejsce w zakresie swojej tematyki, ale także stanowi jedno z najdłuższych pism Platona, które łączy filozofię z nauką o państwie, co we współczesnym rozumieniu można nazwać politologią.

„Państwo” jest zaliczane do dialogów z okresu przejściowego, gdzie pierwsza księga reprezentuje wczesny okres twórczości Platona, a pozostałe księgi okres średni. Platon głęboko analizuje pojęcia takie jak sprawiedliwość, ład społeczny, etyka oraz idealny ustrój. Dokonuje przeglądu czterech typów ustrojowych: timokracji, oligarchii, demokracji oraz tyranii, omawiając ich mocne i słabe strony. Ponadto, Platon przedstawia typologie ludzkie, które najlepiej pasują do każdego z tych ustrojów.

Jak zauważa Władysław Witwicki w przedmowie, Platon wplata w te rozważania refleksje dotyczące stylu i treści pisarstwa, egoizmu, gimnastyki oraz troski o zdrowie. Zastanawia się nad próbami kwalifikacji charakterów, doświadczeniem sędziów i lekarzy, kształceniem oraz fizycznym przygotowaniem kobiet i dzieci do walki, a także nad wynagrodzeniami za udział w rządzeniu. Porusza kwestie prawdy i fałszu, przeznaczenia oraz wolnej woli, władz duchowych i równowagi wewnętrznej, zalet ludzkich oraz braku harmonii. To niezwykle bogate dzieło treścią i formą zachwyca swoją różnorodnością, oferując czytelnikowi wiele przemyśleń na różne tematy.