Od jednego Lucypera

Książka "Kopalnia przeszłości i hałda niedomówień" to opowieść, która łączy wątki osobiste z szerszym kontekstem historycznym, sięgając do głębokich korzeni rodzinnych i społecznych. Katarzyna, główna bohaterka, to współczesna emigrantka żyjąca w Holandii na początku XXI wieku. Pracując na uniwersytecie, mierzy się z życiem z dala od ojczyzny, a jednocześnie boryka się z osobistymi problemami, takimi jak zaburzenia odżywiania. Jej życie może wydawać się uporządkowane, lecz wciąż naznaczone jest niepewnością i poszukiwaniem własnego miejsca.

Z kolei w latach czterdziestych XX wieku, na Śląsku, w chorzowskich zakładach azotowych tętni życie Marijki, kobiety zdeterminowanej, by zdobyć pozycję przodowniczki pracy. Ona również poszukuje lepszej przyszłości — marzy o awansie społecznym i osobistym szczęściu u boku Alozja, w realiach nowo kształtującego się, powojennego świata.

Choć ich bezpośrednie losy się nie łączą, ścieżki Marijki i Kasi przecinają się w nieoczekiwany sposób. Kasia, odkrywając schowaną przez babcię fotografię, napotyka tajemnicę, która skłania ją do zgłębienia historii rodzinnej. Podjęta podróż do przeszłości odkrywa nie tylko losy górniczej rodziny, ale też otwiera okno na niełatwe czasy PRL-u oraz współczesne problemy, eksponując rolę kobiet w przemianach historycznych.

Anna Dziewit-Meller, poprzez losy swojej bohaterki, z wyczuciem i szczerością porusza kwestie historyczne oraz osobiste, które nieustannie są obecne w naszym życiu. Zauważalny jest tu nacisk na znaczenie kobiet w historii, a także na wyzwania, jakie stawia przed nimi społeczeństwo, zarówno w przeszłości, jak i obecnie.