Etyka protestancka a duch kapitalizmu i inne pisma

"Etyka protestancka" to jedno z najważniejszych dzieł autorstwa niemieckiego socjologa Maxa Webera, które powstało na początku XX wieku. Książka ta zrodziła się w czasach, gdy Europa cieszyła się stabilnością i dobrobytem, okres ten był wolny od konfliktów religijnych, a zapowiedzi przyszłych wojen jeszcze nie wyłaniały się na horyzoncie. Weber, patrząc z dystansu, analizuje związek pomiędzy religiami a ówczesną dobrze prosperującą gospodarką.

Praca ta jest ulokowana na styku socjologii, ekonomii i religioznawstwa, łącząc te dziedziny w kluczową tezę o procesie racjonalizacji. Weber uważa, że racjonalizacja jest cechą charakterystyczną nowożytnej i współczesnej historii, szczególnie widoczną w nurtach protestanckich, podkreślających teorie predestynacji. Zgodnie z tą doktryną, Bóg z góry wyznacza ludzi do zbawienia, co nie jest jednak wiadome samym ludziom, a sukces w życiowych działaniach może być swoistą próbą tego przeznaczenia.

Takie założenie inspirowało ludzi do działania na chwałę Boga, prowadząc do powstania specyficznej formacji społecznej, która była przeciwieństwem feudalizmu i różniła się od dzisiejszego kapitalizmu. Weber z wielką przenikliwością odkrywa ten protokapitalizm, który rozwinął się z pobudek religijnych i miał charakter ascetyczny, jako wynik złożonego splotu wpływów społecznych, ekonomicznych i religijnych. To dzieło stało się dziś kluczowym tekstem w dziedzinach badających te zagadnienia. Obecny tom, oprócz "Etyki protestanckiej", zawiera również teksty skupiające się na podobnym temacie "etyki gospodarczej", w tym tej będącej pod wpływem religii.