Zofia Kossak - sylwetka autora

Zofia Kossak, znana polska powieściopisarka, była jedną z kluczowych postaci w czasie okupacji Polski. Przyczyniła się do powstania dwóch tajnych organizacji: Frontu Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom, znanej także jako Żegota. W uznaniu swojej działalności, pośmiertnie otrzymała medal Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w 1982 roku oraz Order Orła Białego w 2018 roku.

Urodziła się jako córka Tadeusza Kossaka i Anny Kisielnickiej-Kossakowej. Była blisko związana z wieloma znanymi osobistościami swojej rodziny, takimi jak kuzynka - satyryczka Magdalena Samozwaniec, poetka Maria Pawlikowska-Jasnorzewska czy malarz Jerzy Kossak. Początkowo przyjmowano, że przyszła na świat w 1890 roku, jednakże późniejsze odkrycie wskazało na rok 1889. Jej młodzieńcze lata upłynęły w regionach Lubelszczyzny i Wołynia. Po domowej edukacji podjęła pracę jako nauczycielka w Warszawie w 1906 roku. Tradycja rodzinna skierowała ją na studia artystyczne, najpierw w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, a później w genewskiej École des Beaux-Arts.

W roku 1915 poślubiła Stefana Szczuckiego, z którym zamieszkała na Wołyniu. Tam urodziła dwóch synów - Juliusza i Tadeusza. Rok później rodzina musiała stawić czoła rewolucyjnym napięciom i bolszewickiej inwazji, co znalazło odzwierciedlenie w jej literackim debiucie "Pożoga" z 1922 roku.

Po nagłej śmierci męża w 1923 roku we Lwowie, przeniosła się z rodziną do Górek Wielkich na Śląsku Cieszyńskim. Tam ponownie wyszła za mąż za Zygmunta Szatkowskiego, z którym miała kolejnych dwoje dzieci, Witolda i Annę. W swej karierze literackiej została nagrodzona licznymi wyróżnieniami, w tym nagrodą literacką województwa śląskiego oraz Złotym Wawrzynem Akademickim.

Zofia Kossak zaangażowała się intensywnie w działalność podziemną podczas II wojny światowej. Wspólnie z księdzem Edmundem Krauze utworzyła w Warszawie Front Odrodzenia Polski oraz brała udział w powstaniu pisma „Polska Żyje”. Jej silna aktywność w pomocy Żydom poprzez Żegotę sprawiła, że była szczególnie doceniana po wojnie.

Niestety, podczas wojny Kossak straciła jednego z synów, Tadeusza, w niemieckim obozie koncentracyjnym. Sama również została aresztowana i przewieziona do KL Auschwitz-Birkenau, lecz dzięki działaniom ruchu oporu udało się ją uwolnić.

Po wojnie wyemigrowała do Londynu, gdzie prowadziła delegaturę PCK oraz zyskała uznanie jako pisarka, choć niektóre środowiska polonijne odnosiły się do niej z rezerwą. Jej książki, takie jak "Bez oręża", cieszyły się dużą popularnością w USA, jednakże w Polsce spotykały się z cenzurą. Powróciła do Polski w 1957 roku, osiadając na stałe w Górkach Wielkich.

Kossak angażowała się w sprawy literackie i społeczne do końca życia, głównie związała się z prasą katolicką i była aktywna w obronie wolności słowa, czego dowodem jest jej udział w proteście Listu 34. Mimo iż odmawiała państwowych nagród, pozostawiła po sobie bogatą spuściznę literacką i historyczną. Zmarła w 1968 roku w Bielsku-Białej, a jej pamięć jest do dziś pielęgnowana przez rodzinę i instytucje kultury. Jej życie i działalność były wykorzystywane również przez jej wnuka, François Rosseta, profesora literatury w Szwajcarii.