Stanisław Wyspiański - sylwetka autora

Data i miejsce urodzenia:

15 Stycznia 1869 w Kraków

Data i miejsce zgonu:

18 Listopada 1907 w Kraków

Kraj pochodzenia:

Polska

Język:

polski

Gatunek literacki:

tomiki poezji, literatura piękna polska, literatura obyczajowa, dramat, horror, historia polski, komiksy

Ważne dzieła:

Czyim to jestem wymysłem Ja niedokończony projekt poezje, Noc listopadowa, Wesele z oprac. Stanisław Wyspiański ZS, Warszawianka. Wyzwolenie. Noc Listopadowa, Wesele z oprac. Stanisław Wyspiański ZS

Nagrody:

Nagroda Akademii Umiejętności za witraże wawelskie

Stanisław Wyspiański to polski pisarz i poeta, urodzony w drugiej połowie XIX wieku. Jego życie i twórczość przypadły na okres Młodej Polski – epoki charakteryzującej się buntem wobec ówczesnych standardów społecznych. W tym czasie narosło natomiast zainteresowanie romantyzmem.

Wyspiański, z uwagi na przedwczesną śmierć matki, był wychowywany przez ciotkę oraz wujka. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie specjalizował się w malarstwie, a jego talent spotkał się z uznaniem samego Jana Matejki. Poślubił Teodorę Pytko – chłopkę, z którą miał dwójkę nieślubnych dzieci (kolejne urodziło się już po ślubie). Wyspiański przysposobił również syna Pytko.

Stanisław Wyspiański i jego dzieła literackie na stałe zapisały się w historii polskiej literatury i weszły do kanonu klasyki, jaką jest literatura piękna polska. Książki autora to czytelniczy punkt obowiązkowy. Do najsławniejszych utworów literackich Stanisława Wyspiańskiego zalicza się przede wszystkim słynne „Wesele”, dla którego inspiracją było wesele poety – Lucjana Rydla, które odbyło się w Bronowicach Małych. Rydel poślubił córkę lokalnego gospodarza – Jadwigę Mikołajczykównę. Dramat autorstwa Wyspiańskiego porusza, między innymi, kwestię niepodległości Polski, operując wieloma postaciami symbolicznymi, takimi jak: Chochoł, Stańczyk, upiór Jakuba Szeli czy Wernyhora. To właśnie „Wesele” stało się jednym z najbardziej uznanych utworów Wyspiańskiego, które przyniosło mu popularność – dramat do dzisiaj jest wystawiany w polskich teatrach.

Wymieniając książki Stanisława Wyspiańskiego nie można zapomnieć o innych stworzonych przez pisarza dramatach, takich jak, między innymi, „Wyzwolenie”, „Noc listopadowa”, „Akropolis”, „Klątwa” czy „Warszawianka”. W twórczości Wyspiańskiego wyraźnie zresztą widać inspiracje epoką romantyzmu, co było charakterystyczne dla młodopolskich literatów. Stanisław Wyspiański znany jest jednak nie tylko ze swoich literackich osiągnięć – pisarz był również utalentowanym plastycznie artystą. Zajmował się, na przykład, projektowaniem witraży kościelnych. Wyspiański zmarł w wieku 38 lat po długiej chorobie.