Rumi - sylwetka autora

Znany perski poeta, mistyk suficki i teolog islamski, Dżalal ad-Din Rumi, jest najbardziej kojarzony z założeniem bractwa wirujących derwiszy, znanego jako maulawijja. Urodził się 30 września 1207 roku w Wachsz, niedaleko Balchu. Już na wiele stuleci przed jego narodzinami rozwijały się pisma mistyków islamskich. Jego ojciec, Baha ad-Din Walad, był równie cenionym teologiem i mistykiem, autorem dzieła "Ma’ārif" (Poznanie Boga), które miało znaczący wpływ na Rumiego.

Balch w okresie dzieciństwa Rumiego był ośrodkiem nauki islamskiej, wpływając na rozwój sufizmu wschodniego. Miasto miało bogatą historię jako centrum religii takich jak zoroastryzm, buddyzm, manicheizm, chrześcijaństwo nestoriańskie i inne, co sprzyjało wymianie idei między tymi religiami. W 1219 roku z powodu zbliżającej się inwazji mongolskiej rodzina Rumiego opuściła Balch, podróżując po Bliskim Wschodzie. W tym czasie Rumi spotkał wybitnych mistyków, jak Farid ud-Din Attar z Niszapuru oraz Ibn Arabiego z Damaszku, którzy znacząco wpłynęli na jego myślenie i twórczość.

W 1225 roku Rumi, będąc w Armenii, poślubił córkę Ibn Arabiego z Samarkandy, z którą miał dwóch synów: Sułtana Walada i Alladyna. Cztery lata później jego ojciec przyjął posadę szejka w Konii na zaproszenie sułtana, co przyciągnęło tam Rumiego, który później zyskał przydomek oznaczający jego związek z regionem Rum, czyli dawnym Cesarstwem Bizantyńskim. Po śmierci ojca w 1231 roku Rumi przejął jego stanowisko, kierując szkołą dla derwiszy przez trzynaście lat.

Przełomowym momentem w życiu Rumiego było spotkanie z charyzmatycznym mistykiem Shams Ad-Dinem z Tabryzu w 1244 roku. Ich mistyczne rozmowy były podstawą do głębokiej transformacji duchowej Rumiego. Pomimo tajemniczości tych interakcji Rumi nigdy nie zdradził szczegółów, uznając je za zbyt trudne do zrozumienia dla innych. Inspiracją z tych spotkań były jego wiersze i zachowania, takie jak wirowanie, które stały się podstawą dla zakonu wirujących derwiszy.

Kiedy Shams zniknął, Rumi popadł w żałobę, oddając się poezji. Trzy lata później odnalazł Shamsa w Damaszku i zaprosił z powrotem do Konii. Jego powrót wzbudził zazdrość, a Shams ponownie zniknął – tym razem na zawsze, prawdopodobnie zamordowany z ręki lokalnej społeczności. Rozpacz po stracie Shamsa sprawiła, że Rumi pogrążył się w introspekcji, co doprowadziło go do poczucia wewnętrznej jedności ze zmarłym mistrzem.

Rumi zmarł 17 grudnia 1273 roku w Konii. Jego pogrzeb przyciągnął wyznawców różnych religii, co było świadectwem jego wpływu i uniwersalnej treści jego poezji, widzącej jedność wszystkich wyznań w dążeniu do boskości. Najbardziej znanym dziełem Rumiego jest "Masnawi i Manawi", sześcioczęściowy poemat uważany za świętą księgę po Koranie w tradycji sufickiej. Jego twórczość była tłumaczona na wiele języków, a w Polsce pierwsze przekłady pojawiły się w epoce modernizmu.

Bractwo założone przez Rumiego, mawlawijja, kontynuuje tradycje mistyczne, organizując coroczne ceremonie sema w rocznicę jego śmierci, gdzie taniec mistyczny prowadzi do ekstazy jako formy bezpośredniego obcowania z Absolutem. Mauzoleum Rumiego w Konii pozostaje miejscem pielgrzymek ludzi z całego świata, a jego dziedzictwo zostało uhonorowane w 2007 roku jako Rok Rumiego przez UNESCO.