Paweł Muratow - sylwetka autora

Paweł Pawłowicz Muratow był znaczącą postacią rosyjskiego świata literatury, podróży i sztuki. Jego życie rozpoczęło się od edukacji w petersburskim Korpusie Kadetów, po której w latach 1904-1905 pełnił służbę wojskową. Często podróżował po Europie, a między 1906 a 1914 rokiem pracował w muzeum, co umożliwiło mu bliskie kontakty z rosyjskimi artystami i intelektualistami młodego pokolenia.

Podczas I wojny światowej Muratow aktywnie uczestniczył w działaniach frontowych, za co otrzymał zaszczytne odznaczenia. Po zakończeniu wojny wrócił do swoich zainteresowań związanych ze sztuką. Założył Towarzystwo Badań Włoskich, znane jako Studio Italiano, gdzie organizowano wykłady z udziałem znanych pisarzy i historyków kultury. Jednym zważniejszych wydarzeń tamtych czasów było ostatnie wystąpienie Aleksandra Błoka wiosną 1921 roku.

Muratow nie stronił także od działalności społecznej, angażując się w prace Komitetu Pomocy Głodującym, co doprowadziło do aresztowania go w 1921 roku wraz z Borysem Zajcewem i innymi członkami. Rosnący terror zmusił go do opuszczenia Rosji; początkowo udał się do Niemiec, a w 1923 roku osiadł w Rzymie. W 1927 roku przeniósł się do Paryża, gdzie współtworzył paryskie towarzystwo "Ikona".

Zbliżająca się II wojna światowa skłoniła Muratowa do wyjazdu do Wielkiej Brytanii. W tym okresie pracował nad monografią dotyczącą działań wojennych na froncie radziecko-niemieckim oraz historią wojen na Kaukazie w XIX wieku. Krótko przed odejściem przeniósł się do Irlandii, gdzie zmarł na zawał serca.

Najważniejszym dziełem Muratowa jest jego dwutomowa książka "Obrazy Włoch", która powstała w wyniku jego podróży po tym kraju. Pierwsze wydania ukazały się w Berlinie w latach 1911, 1912 i 1924. W książce tej Muratow z polihistoryczną erudycją opisuje włoskie miejsca, dzieła sztuki i mistyczne nastroje tamtejszej kultury, starając się określić ich znaczenie w kontekście europejskiej historii. Muratow pisał także powieści historyczne i zajmował się krytyką sztuki.

Chociaż jego prace nie zyskały szerokiego uznania w postaci licznych opracowań, były wysoko cenione przez artystyczne kręgi. "Obrazy Włoch" odkryte przez Karola Szymanowskiego były istotną lekturą wielu polskich teoretyków sztuki i pisarzy, w tym kuzyna Muratowa, Jarosława Iwaszkiewicza, oraz Pawła Hertza, późniejszego tłumacza Muratowa na język polski.