Józef Korzeniowski - sylwetka autora

Polski poeta, powieściopisarz, nowelista i dramaturg był uznawany za czołowego twórcę dramatu romantycznego, najwybitniejszego reprezentanta powieści biedermeierowskiej oraz mistrza narracji. Był prekursorem realizmu społecznego i powieści psychologicznej, a także ojcem pozytywistycznej nowelistyki. Pełnił ważną rolę w powstaniu balzakowskiej panoramy społecznej w literaturze polskiej. Jego krótsze utwory czasami noszą cechy czarnego romantyzmu, gdzie elementy grozy służą naukom moralnym inspirowanym katolicyzmem. Wspólnie z Aleksandrem Fredrą jest uznawany za najwybitniejszego komediopisarza okresu romantyzmu, przyczyniając się do rozwoju „komedii charakterów”. Jakkolwiek od XX wieku jest niemal zapomniany, pozostaje postacią analizowaną przez niewielkie grono badaczy, o czym wspomina Jerzy Stempowski.

Ukończył Liceum w Krzemieńcu, gdzie później pracował jako nauczyciel i profesor literatury polskiej. Jego zainteresowania naukowe obejmowały sztukę wymowy oraz poetykę, czego wynikiem była teoretyczno-literacka rozprawa „Kurs poezji”. Po zamknięciu szkoły w Krzemieńcu, wykładał filologię klasyczną na Uniwersytecie w Kijowie. Jako myśliciel i pedagog głosił, że jedynie wiara i chrześcijańskie wartości mogą zapewnić prawdziwe szczęście.

Na początku swojej twórczości skupiał się na tematyce krzywdy, zemsty, ironii losu oraz romantycznego buntu, czego przykładem jest schillerowski dramat „Karpaccy górale”, jedno z ważniejszych wydarzeń teatralnych w tamtych czasach. Jego prace cechowały się dbałością o wierne przedstawienie psychologii postaci oraz propagowanie odpowiednich wzorców etycznych.

Późniejsza twórczość Korzeniowskiego była zorientowana na realistyczną obserwację problemów moralnych i społecznych szlachty XIX wieku. Określał tę grupę jako „żywioł teraźniejszości”, kształtując w ten sposób podstawy do rozwoju polskiej prozy pozytywistycznej. Chociaż jego powieści są dziś uważane za najbardziej wartościową część jego dorobku, w jego czasach spotkał się z krytyką za odejście od idealizmu na rzecz realistycznej codzienności oraz za konserwatywne poglądy. Korzeniowski pozostawał obserwatorem życia społecznego i realistą ukazującym niesprawiedliwości, przy czym, mimo wszystko, przypisywał ogromne znaczenie roli Boga w świecie i postrzegał wiarę jako niezbędną cnotę.