José Saramago - sylwetka autora

José Saramago, laureat literackiej Nagrody Nobla z 1998 roku i najsławniejszy pisarz prozy portugalskiej, zdobył międzynarodową popularność w wieku sześćdziesięciu lat dzięki swojej trzeciej powieści "Baltazar i Blimunda". Ta książka została nagrodzona prestiżową nagrodą portugalskiego PEN Clubu oraz Nagrodą Literacką Miasta Lizbona. Saramago w swoim pisarstwie łączył mity, historię Portugalii oraz elementy surrealistyczne. W uzasadnieniu do przyznania mu Nagrody Nobla podkreślono, że jego twórczość umożliwia zrozumienie iluzorycznej rzeczywistości za pomocą przypowieści wspieranych przez wyobraźnię, współczucie i ironię.

W 1991 roku Saramago opublikował kontrowersyjną powieść "Ewangelia według Jezusa Chrystusa", która spotkała się z ostrą krytyką ze strony Kościoła katolickiego, uznaną za bluźnierstwo. W rezultacie Pedro Santana Lopes, ówczesny sekretarz kulturalny, usunął jego nazwisko z listy kandydatów do Europejskiej Nagrody Literackiej. W odpowiedzi na tę decyzję Saramago, protestując, przeniósł się wraz z żoną na wyspę Lanzarote, gdzie mieszkał aż do swojej śmierci.

Saramago był twórcą wszechstronnym - pisał powieści, dramaty, opowiadania, wiersze, dzienniki, a także przewodniki. Jego druga powieść, "Manual de pintura e caligrafia", wydana w 1977 roku po dłuższej przerwie, koncentruje się na rozwoju artysty, niezależnie czy jest to malarz, czy pisarz.

W książce "Viagem a Portugal", Saramago eksplorował koncepcję "Portugalii" w kilka lat po upadku dyktatury Salazara. Pisarz stosuje trzecią osobę, co pozwala mu lepiej przyglądać się własnym reakcjom i refleksjom na temat cudów oraz wszystkiego, co nieznane.

"Levantado do Chão", opublikowana w 1980 roku, to epicka saga przedstawiająca życie kilku pokoleń biednych ludzi, rozciągająca się od czasów pierwszej wojny światowej aż po Rewolucję Goździków w 1974 roku. Powieść ta wprowadza różnorodne formy dialogu i monologu.

José Saramago zdobył międzynarodowe uznanie w 1980 roku dzięki powieści "Baltazar i Blimunda", której akcja osadzona jest w XVIII wieku. Na jej podstawie Azio Corghi, włoski kompozytor, stworzył operę "Blimunda". Powieść z 1984 roku, "Rok śmierci Ricarda Reisa", dedykowana jest wybitnemu portugalskiemu poecie Fernando Pessoi, gdyż Ricardo Reis jest jednym z jego heteronimów. Kolejna powieść, "Historia oblężenia Lizbony", ukazała się w 1989 roku.

W 1997 roku Saramago wydał "Wszystkie imiona", książkę pełną życiowych prawd i humoru, uznawaną przez wielu czytelników za jego najlepsze dzieło. W tym samym czasie ukazała się powieść "Miasto ślepców", będąca alegorią totalitaryzmu. Postacie ślepców w utworze symbolizują ludzi niezdolnych do dostrzegania tego, co naprawdę ważne.

Styl pisarski Saramago charakteryzują długie, zawiłe zdania oraz nietypowa interpunkcja. Jego dialogi są wplecione w tekst, co nadaje im formę ciągłego strumienia myśli, gdzie tradycyjne przystanki narracyjne są niemalże nieobecne. Czytelnik, choć może się początkowo zagubić w dialogach, szybko przystosowuje się do tego nietypowego stylu pisania, z jego unikalnym rytmem i flow.