Irene Gut Opdyke - sylwetka autora

Irena Opdyke, z domu Gut, urodziła się 15 maja 1918 roku w Kozienicach, a zmarła 17 maja 2003 roku w Kalifornii, USA. Była Polką o ogromnej odwadze, za którą w 1982 roku została uhonorowana medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". Jej życie w czasie II wojny światowej było pełne dramatycznych wydarzeń. Po tym, jak została schwytana przez żołnierzy Armii Czerwonej, doświadczyła uwięzienia, bicia i gwałtu. Zmuszono ją także do pracy jako pomoc medyczna w szpitalu polowym.

W 1940 roku udało jej się zbiec do rodziny w Radomiu, ale wkrótce potem została zatrzymana podczas niemieckiej łapanki i skierowana do pracy w fabryce amunicji. Dzięki szczęśliwemu zrządzeniu losu przeniesiono ją następnie do lżejszej pracy jako pomoc kuchenna w niemieckim hotelu garnizonowym w Radomiu. W 1942 roku oficer SS, major Edward Rugemer, zabrał ją do Tarnopola, aby pracowała jako pomoc domowa w jego willi, gdy przejął tam kierownictwo nad fabryką zbrojeniową.

Lato 1942 roku było czasem szczególnej odwagi Ireny, kiedy podczas likwidacji getta w Tarnopolu uratowała życie dwunastu Żydom. Szóstkę z nich ukryła w leśnej kryjówce, regularnie dostarczając im żywność, natomiast drugą szóstkę schroniła w piwnicy willi Rugemera. Jedna z ukrywanych kobiet urodziła w tym czasie syna, który przetrwał i dotrwał z pozostałymi do końca wojny.

Kiedy Rugemer odkrył, że Irena ukrywa Żydów w jego domu, nie tylko zaakceptował ten fakt, ale zaproponował, że nic nie powie pod warunkiem, że Irena stanie się jego kochanką. Zgłoszenie naruszenia nazistowskich praw przez Rugemera mogło również sprowadzić na niego poważne konsekwencje.

Tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Tarnopola, Irena wraz z chronionymi przez nią osobami uciekła do lasu. Po wojnie, mimo oskarżeń o kolaborację z Niemcami, z pomocą pełnomocnika ONZ Williama Opdyke'a przeniosła się w 1949 roku do USA. Po spotkaniu z Opdyke'em w Nowym Jorku, gdzie przebywała od siedmiu miesięcy, poślubiła go i zamieszkała w Kalifornii, podjęła pracę dekoratorki wnętrz.

W 1999 roku spisała swoje wspomnienia, które ukazały się jako książka "In My Hands" w 2001 roku. Historia i odwaga Ireny Opdyke posłużyły także za inspirację dla sztuki "Irena's Vow", wystawionej w 2008 roku w Baruch Performing Arts Center w Nowym Jorku, w której główną rolę zagrała Tovah Feldshuh, jedna z czołowych żydowskich aktorek teatralnych.