Gustaw Morcinek - sylwetka autora

Polski pisarz Gustaw Morcinek, związany z regionem Śląska, znany był ze swojej działalności literackiej oraz społeczno-politycznej. Urodził się w 1891 roku w Karwinie, w skromnej rodzinie. Jego ojciec, Józef Morcinek, zmarł w 1892 roku, pozostawiając matkę z czwórką dzieci. Augustyn, bo tak został ochrzczony, rozpoczął swoją przygodę z edukacją w lokalnej szkole ludowej, lecz szybko zaczął pracować w kopalni.

Dzięki wsparciu finansowemu, które zorganizowali dla niego górnicy, mógł kontynuować naukę w Polskim Seminarium Nauczycielskim w Białej, które ukończył w 1914 roku. Podczas I wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej. Po jej zakończeniu osiedlił się w Skoczowie, gdzie pracował jako nauczyciel do 1935 roku. W tym czasie pisał artykuły do lokalnych gazet, jak "Dziennik Cieszyński", a także angażował się w redagowanie "Zarania Śląskiego".

Pod koniec lat 20. i 30. Gustaw Morcinek stał się jednym z najważniejszych polskojęzycznych prozaików ze Śląska. Jego twórczość, obejmująca m.in. "Serce za tamą" i "Łysek z pokładu Idy", spotkała się z dużym uznaniem. Zofia Kossak wspierała go na początku kariery, co Morcinek przyjął z wdzięcznością, nazywając ją "literacką matką chrzestną".

Lata 1936–1939 Morcinek spędził za granicą, odwiedzając kraje takie jak Francja, Włochy, Austria, Niemcy i Dania. Tuż przed wybuchem II wojny światowej wrócił do Polski, jednak został aresztowany przez Gestapo i spędził lata wojenne w obozach koncentracyjnych, w tym w Sachsenhausen i Dachau. Powodem aresztowania była antyniemiecka działalność przedwojenna i odmowa wpisania się na niemiecką listę narodowościową, co oferowano mu w zamian za wolność.

Po wojnie Morcinek wrócił na Śląsk i zamieszkał w Katowicach, gdzie dzięki wsparciu władz mógł kontynuować pracę literacką. Choć jego powojenna twórczość nie zdobyła tak dużego uznania jak przed wojną, wciąż publikował, pisząc nie tylko o tematach społecznych, ale również tworząc poezję, książki dla dzieci i młodzieży, oraz powieści historyczne.

Gustaw Morcinek był także aktywny politycznie. W okresie powojennym związał się ze Stronnictwem Demokratycznym i w latach 1952-1956 był posłem na Sejm PRL I kadencji. Za swoje zasługi literackie i społeczne został uhonorowany wieloma nagrodami. Zmarł w 1963 roku w Krakowie, a pochowany został w Cieszynie. W jego literackim dorobku lecz także życiowej postawie, widać wyraźne połączenie kwestii społecznych z głębokim zmysłem obserwacyjnym i humorystycznym podejściem do rzeczywistości.