Franciszek Karpiński - sylwetka autora

Franciszek Karpiński, wybitny polski poeta epoki oświecenia, zapisał się w historii jako czołowy przedstawiciel nurtu sentymentalnego w polskiej liryce. Urodzony w rodzinie Andrzeja, zarządcy majątku Hołoskowo należącego do Potockich, oraz Rozalii Karpińskich, wywodzącej się z rodziny Spendowskich, od młodych lat wykazywał zamiłowanie do nauki. Edukację rozpoczął w zasłużonym kolegium jezuickim w Stanisławowie, gdzie studiował retorykę i filozofię. Dalsze kształcenie kontynuował na uniwersytecie we Lwowie, zdobywając tytuł doktora filozofii oraz bakałarza teologii, mimo prób arcybiskupa Sierakowskiego, by nakłonić go do stanu duchownego.

Karpiński rozwijał swoje umiejętności lingwistyczne i naukowe podczas półtorarocznego pobytu w Wiedniu, po czym rozpoczął pracę jako nauczyciel na różnych dworach magnackich. Jego literacka kariera nabrała rozpędu w wieku 40 lat, kiedy to wydał swój pierwszy tomik wierszy, "Zabawki wierszem". Jego twórczość szybko zyskała uznanie, co zaowocowało propozycją pracy jako sekretarz interesów politycznych od księcia Czartoryskiego. Pomimo znaczącego sukcesu w stolicy, rozczarowany jej społecznymi niuansami, zdecydował się powrócić do życia na wsi.

Istotną część życia Karpiński spędził na dworze Branickich w Białymstoku, gdzie stworzył "Pieśni nabożne", w tym znane "Kiedy ranne wstają zorze" i "Bóg się rodzi". W 1792 roku utwory te zostały opublikowane w Supraślu. Na starość osiadł we wsi Chorowszczyzna koło Wołkowyska, gdzie spisał swoje wspomnienia. Miał wyjątkowo bliskie relacje z trzema kobietami, zwanymi przez niego Justynami, jednak nigdy nie wstąpił w związek małżeński.

Jako członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk od 1800 roku, Karpiński przywiązywał dużą wagę do przystępności języka w swoich tłumaczeniach psalmów, krytykując zawiłość tłumaczeń Jana Kochanowskiego. W końcu, jego życie dobiegło końca, a jego grób, kształtem przypominający drewnianą chatę, znajduje się w Łyskowie na dzisiejszej Białorusi. Grób jest świadectwem jego skromności i przywiązania do wiejskiego klimatu, co doskonale odzwierciedla inskrypcja "Oto mój dom ubogi".