Bruno Schulz - sylwetka autora

Bruno Schulz był wybitnym polskim prozaikiem o żydowskich korzeniach, a także grafikiem, malarzem, rysownikiem i krytykiem literackim. Przyszedł na świat 12 lipca 1892 roku w Drohobyczu niedaleko Lwowa, w rodzinie zasymilowanych Żydów. Był nieślubnym synem Jakuba Schulza, 46-letniego kupca bławatnego, i Henrietty Kuhmärker, która była córką bogatego handlarza drewnem. Po jego narodzinach rodzice zawarli związek małżeński. Bruno został obrzezany zgodnie z żydowskim rytuałem, ale w jego domu rodzinnym nie kontynuowano tradycji żydowskich, a używanym językiem był polski.

Schulz rozpoczął studia na politechnice, ale ich nie ukończył. Zawodowo związał się z nauczaniem – pracował w szkole w Drohobyczu jako nauczyciel rysunku i prac ręcznych, gdzie również wystawiał swoje prace. Mimo talentu, możliwe, że pozostałby nieznany poza Drohobyczem, gdyby nie wsparcie przyjaciół, które doprowadziło do spotkania z Zofią Nałkowską w 1933 roku. Nałkowska doceniła i pomogła wydać jego rękopis Sklepów cynamonowych, które ukazały się rok później dzięki wydawnictwu „Rój,” wywołując mieszane recenzje – od entuzjastycznych po krytyczne ze strony narodowej prawicy. Wcześniej, w 1933 roku, Schulz zadebiutował w „Wiadomościach Literackich” opowiadaniem Ptaki.

Twórczość Schulza obejmuje stosunkowo niewielki dorobek literacki: dwa tomy opowiadań – Sklepy cynamonowe oraz Sanatorium pod Klepsydrą, a także inne dzieła, które nie zostały włączone do pierwodruków. Warto wspomnieć o wydanym w 1975 roku zbiorze Księga listów oraz o jego tekstach krytycznych publikowanych w prasie. Niestety, niektóre z jego prac zaginęły, w tym opowiadania z początku lat 40. i szkic powieści Mesjasz.

Opowiadania Schulza, takie jak cykle Sklepy cynamonowe i Sanatorium pod Klepsydrą, to rodzaj autobiograficznej podróży po świecie małomiasteczkowych polskich Żydów, przedstawionej w poetyce snu. Granice między rzeczywistością a mitologią są tu płynne. Bruno Schulz w swojej twórczości przenika do krainy dzieciństwa, która jawi mu się jako kluczowy okres w życiu. Bohaterowie i wydarzenia są niemalże emblemą interpretacji i mitologizacji rzeczywistości, co autor nazywa „mityzacją rzeczywistości”.

Głównym bohaterem jego opowiadań jest Józef, odzwierciedlenie samego Schulza, a kluczową postacią jest także jego ojciec Jakub, pełen talentów opowiadacz. Życie codzienne zyskuje w tych historiach niezależne istnienie, manifestując się wobec bohaterów w pełnej krasie. Schulz wykorzystuje bogaty, pełen archaizmów język, jakby na nowo odkrywając pierwotne znaczenia słów.

Kluczowym wątkiem w twórczości Schulza jest mit narodzin i początków życia, poszukiwanie pierwotnego sensu i jedności świata poprzez rozbudowaną metaforykę, wzorowaną na biblijnym „Na początku było Słowo.” Interpretatorzy jego dzieł wskazują na inspiracje filozofią i mistyką judaistyczną, choć niektórzy sugerują, że to tylko jedna z wielu możliwych ścieżek interpretacyjnych.

Bruno Schulz, tragicznie zginął 19 listopada 1942 roku, zastrzelony przez gestapo na ulicy Drohobycza, blisko swojego domu. Jego ciało pozostało na ulicy przez cały dzień bez możliwości pochówku, a miejsce jego ostatecznego spoczynku jest nieznane. Jego śmierć przerwała niezwykłą karierę i pozostawiła lukę w literaturze, której nie da się zapełnić.