Rzeka lodu

Powieść Ariel Lawhon wciąga przede wszystkim atmosferą — chłodną, gęstą, przenikliwą — a jednak pełną ludzkiego ciepła. Autorka sięgnęła po prawdziwą postać, Marthę Ballard, akuszerkę z końca XVIII wieku, i oparła na jej dziennikach historię, którą trudno odłożyć.

Lawhon bardzo zręcznie połączyła elementy historii, obyczaju i kryminału. Wątek znalezionego pod lodem ciała nie służy tu jedynie jako sensacja — jest punktem zapalnym, który odsłania tajemnice małej społeczności i pokazuje, jak kruche było wtedy poczucie sprawiedliwości. Gdy Martha kwestionuje to, co orzeka miejscowy lekarz, musi sama dojść do prawdy — i to w świecie, który nie chce jej słuchać. Jej śledztwo jest ciche, powolne, ale przejmujące.

Największe wrażenie robi kobieca perspektywa. Szczególnie porusza to, jak autorka pokazuje codzienność kobiet — pełną niewidzialnej pracy, trosk, obowiązków i małych zwycięstw. Martha to zwyczajna kobieta, obciążona życiem i odpowiedzialnością za innych, a jednak jej upór, wiedza i wewnętrzna siła sprawiają, że staje się postacią absolutnie wyjątkową. W czasach, gdy kobiece słowo praktycznie nic nie znaczyło, ona nie tylko przyjmowała porody, ale też badała ciała, prowadziła zapiski i starała się bronić prawdy.

Atutem książki jest również klimat. Lawhon świetnie oddaje surowość epoki: mroźne zimy, odosobnienie małego miasteczka, ciężar codziennej pracy. Dzięki plastycznym opisom możemy poczuć zimno rzeki, duszność izb porodowych i samotność nocnych wędrówek po Hallowell. To właśnie ta zmysłowość opowieści sprawia, że historia tak mocno zapada w pamięć.