Niewidzialni

Akcja rozpoczyna się w kwietniu 1995 roku, kiedy to młody Arsim, świeżo upieczony małżonek i student Uniwersytetu w kosowskiej Prisztinie, stara się unikać wszelkich problemów i spokojnie dążyć do zdobycia dyplomu w trudnym dla Albańczyków okresie. Jego los zmienia się diametralnie, gdy w kawiarni poznaje Miloa, młodego Serba. Ich przypadkowe spotkanie zapoczątkowuje serię wydarzeń, które na zawsze odmienią życie obu mężczyzn.

W miarę jak los Arsima i Miloa splata się coraz mocniej, Arsim dowiaduje się, że wkrótce zostanie ojcem. Rozpoczyna także sekretne życie pełne namiętnych spotkań, które jednak zostaje brutalnie przerwane przez wybuch wojny. Arsim, zmuszony do ucieczki z rodziną za granicę, zmaga się z nową rzeczywistością, podczas gdy Milo zagłębia się w ciemne zakamarki, co ujawniają jego chaotyczne zapiski w dzienniku. Lata później, po odsiadce w więzieniu, Arsim wraca samotny do Prisztiny, konfrontując się z dawnymi wyborami i próbując zrozumieć, co z nich wynikło. Jak wiele traumy i wyrzeczeń jest w stanie znieść człowiek?

W opowieść o życiu Arsima i Miloa wpleciona jest nowa interpretacja legendy o demonicznej wężowej istocie, która staje się metaforą ich przeżyć. Pajtim Statovci, dzięki swojemu wyjątkowemu stylowi, odkrywa przed nami tematy pożądania, destrukcji i intymności, ukazując je na tle konfliktów wojennych.

"Niewidzialni", trzecia powieść Pajtima Statovciego, autora popularnego "Przejścia", zdobyła w 2019 roku prestiżową nagrodę Finlandia. Jej angielski przekład był nominowany do The Kirkus Prize for Fiction w 2021 roku. Tego samego roku książka otrzymała nominacje do Nagrody Literackiej Rady Nordyckiej, a włoskie tłumaczenie uhonorowano Premio Grinzane Cavour. W 2023 roku "Niewidzialni" zostały wyróżnione miejscem na krótkiej liście The James Tait Black Prize w Wielkiej Brytanii.

Recenzje o powieści są jednogłośnie entuzjastyczne. "The New York Times Book Review" określa ją jako doskonałą, podkreślając tło bałkańskich konfliktów, które Statovci wykorzystuje do przedstawienia historii miłości i rozstań. "Kirkus Reviews" chwali jej wciągający charakter, a Torrey Peters zwraca uwagę na artystyczny kunszt autora. "Publishers Weekly" podkreśla mistrzostwo Statovciego w tworzeniu sugestywnej opowieści o pożądaniu i wysiedleniu, określając "Niewidzialnych" jako wybitne osiągnięcie. "The New York Times" przyznaje, że twórczość Statovciego stanowi dowód jego wielkiego talentu.