Wasilij Aksionow - sylwetka autora

Wasilij Aksionow, uznawany za jednego z czołowych współczesnych pisarzy rosyjskich, znany jest również jako dramaturg filmowy i scenarzysta. Jest synem renomowanej pisarki Jewgieniji Giznburg, której życie naznaczono przez stalinowskie represje. Jego matka, profesor uniwersytetu w Kazaniu, zmuszona była spędzić kilkanaście lat w obozach pracy. Jej wspomnienia z tego okresu, „Stroma droga”, stały się niezwykle popularne i zostały przetłumaczone na wiele języków, w tym opublikowane w Polsce w drugim obiegu.

Wasilij zamieszkiwał z matką tylko przez krótki okres między 1948 a 1950 rokiem, kiedy to osiedliła się w Magadanie. Jego twórczość literacka z czasem przyjęła coraz bardziej krytyczny charakter wobec rzeczywistości radzieckiej. Próby formalne Aksionowa często kolidowały z panującymi normami, a w jego utworach pojawiały się elementy fantastyki i groteski. Narastające represje zmusiły go do wyjazdu w 1980 roku do Stanów Zjednoczonych.

Dzieła Aksionowa, pisane w opozycji do spuścizny stalinowskiej, wyrażały sprzeciw wobec radzieckiego stylu życia, jego instytucji i zakazów narzuconych przez socrealizm. Wśród najbardziej rozpoznawalnych utworów znajdują się powieści poruszające moralne dylematy młodych pokoleń, takie jak „Koledzy”, „Gwiaździsty bilet” czy „Apelsiny iz Marokko”, oraz zbiory opowiadań jak „Katapulta” i „W pół drogi do księżyca”.

Na emigracji powstały m.in. powieści „Ostrow Krym” i „Bumażnyj piejzaż”. Trylogia „Moskiewska saga”, będąca epicką opowieścią o moskiewskiej inteligencji w latach stalinizmu, charakteryzuje się narracją o sile porównywalnej do dzieł Tołstoja i emocjonalnym bogactwem znanym z „Doktora Żywago”. Książki „Pokolenie zimy”, „Wojna i więzienie” oraz „Więzienie i pokój” zostały okrzyknięte jednym z najistotniejszych wydarzeń literackich ostatniej dekady, często porównując je do wielkiego dzieła „Wojna i pokój”.