Tomas Venclova - sylwetka autora

Laureatem Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta 2023 został Tomas Venclova, uznawany za najwybitniejszego litewskiego poetę współczesnego. Urodził się w 1937 roku na Litwie i znany jest ze swojej działalności dysydenckiej, m.in. jako współzałożyciel Litewskiej Grupy Helsińskiej. W 1977 roku, zmuszony do emigracji, opuścił ZSRR oraz Litwę, aby zamieszkać w Stanach Zjednoczonych, gdzie przez długie lata wykładał literaturę słowiańską na Uniwersytecie Yale.

Jego twórczość literacka została doceniona na międzynarodowej arenie poprzez liczne nagrody oraz tytuły honorowe. Czesław Miłosz przyczynił się do popularyzacji poezji Venclovy w Polsce, publikując w 1973 roku w paryskiej „Kulturze” tłumaczenie wiersza „Rozmowa w zimie”. Na język polski przełożono wiele jego zbiorów wierszy i esejów, a także korespondencję z Czesławem Miłoszem. Wśród najważniejszych wydawnictw można wyróżnić zbiór poezji „Rozmowa w zimie”, „Obrócone w ciszę”, esej „Opisać Wilno” oraz wywiad rzekę „Magnetyczna północ”. Poezja i eseje Venclovy zostały przetłumaczone na kilka języków, w tym angielski, chiński, niemiecki, włoski, szwedzki i ukraiński.

Od lat 70., Venclova był związany z polskim środowiskiem literackim i intelektualnym. W latach 80. związał się z emigracyjnym kręgiem polskich pisarzy i od 1983 roku współpracował z „Zeszytami Literackimi”, gdzie publikował swoje teksty przez ponad trzydzieści lat. Ważnym aspektem jego działalności było również tłumaczenie polskich poetów jak Cypriana Kamila Norwida, Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej na język litewski, a także przygotowanie monografii twórczości Aleksandra Wata. Po upadku ZSRR Venclova angażował się w kulturalne życie Litwy oraz współpracował z Czesławem Miłoszem na rzecz zbliżenia polsko-litewskiego.

Znany jest jako pisarz o szerokiej wiedzy humanistycznej, który, podobnie jak Zbigniew Herbert, często inspiruje się historią klasyczną i zajmuje stanowisko wobec brutalności oraz niesprawiedliwości. Nie unika trudnych tematów, jednocześnie pozostawiając czytelnikowi przestrzeń do refleksji. Więcej informacji na temat tego wybitnego laureata można znaleźć w artykule dostępnym pod adresem: https://******.**