Teodoret z Cyru - sylwetka autora

Teodoret z Cyrrhus, grecki autor i historyk wczesnego chrześcijaństwa, był również teologiem i biskupem Cyrrhus (znanym jako Kūrūs w języku arabskim) od 423 roku. Jako znany ojciec Kościoła, zasłynął z oryginalnych interpretacji teologicznych i wystąpień przeciwko różnym herezjom i teoriom religijno-historycznym, w tym millenaryzmowi i monofizytyzmowi propagowanemu przez Eutychesa. Urodzony około 393 roku w Antiochii, tamże przeszedł edukację w środowisku mnichów, do którego należał również Nestoriusz. Teodoret sam został mnichem około 416 roku.

Gdy w 430 roku Cyryl z Aleksandrii zaczął kampanię przeciw Nestoriuszowi, Teodoret stanął w obronie swego nauczyciela. W 431 roku podczas Soboru Efeskiego sprzeciwił się potępieniu nestorianizmu, chociaż nie podzielał wszystkich jego założeń. W rezultacie stworzył pięć ksiąg pod tytułem "Pentalogion", które były wyrazem sprzeciwu wobec decyzji soboru i nauk Cyryla. W 447 roku napisał dzieło "Eranistes" („Żebrak”), w którym bronił prawd objawionych, co doprowadziło do jego prześladowań religijnych. Podczas "zbójeckiego" synodu w Efezie w 449 roku został usunięty z urzędu biskupa i zesłany do Apamei Syryjskiej. Dopiero po interwencji papieża Leona Wielkiego i cesarza Marcjana powrócił do Cyrrhus. W 451 roku Sobór Chalcedoński przywrócił jego dobre imię po tym, jak potępił Nestoriusza.

Mimo to, sto lat później, w 553 roku, jego pisma zostały uznane za nieprawowierne podczas Soboru Konstantynopolitańskiego II jako część tzw. "Trzech rozdziałów" podczas debaty chrystologicznej o naturze Chrystusa. Pomimo kontrowersji, Teodoret pozostawił po sobie wiele istotnych dzieł, z czego najważniejsze to "Eranistes" oraz "Hellenikon therapeutike pathematon" („Leczenie chorób hellenizmu”), które zajmuje się apologetyką i analizą problemów religijnych ówczesnych czasów.