Tadeusz Różewicz - sylwetka autora

Polski poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta Tadeusz Różewicz rozpoczął swoją twórczość literacką już przed II wojną światową. Jego pierwsze utwory pojawiły się w czasopismach takich jak "Pod znakiem Marii" i "Czerwone Tarcze". W 1944 roku opublikował wraz z bratem Januszem "Echa Leśne", a w 1946 roku ukazał się wybór satyrycznej prozy i poezji zatytułowany "W łyżce wody". Jednak za rzeczywisty debiut Różewicza uznaje się tom "Niepokój" wydany w 1947 roku. W uznaniu jego dorobku literackiego, w 1991 roku nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Radomska, a w 1999 roku otrzymał Nagrodę Literacką im. Władysława Reymonta za całokształt twórczości. W 2000 roku zdobył Nagrodę Literacką Nike za tom poetycki "Matka odchodzi".

W latach 1968, w połowie lat 70. oraz na początku lat 80. Różewicz był brany pod uwagę jako kandydat do Nagrody Nobla, jednak laureatem został wówczas Czesław Miłosz. Różewicz to jeden z najbardziej tłumaczonych polskich autorów, jego dzieła zostały przetłumaczone na 49 języków. Jego poezja jest głęboko zanurzona w tragizmie osamotnionej jednostki starającej się odnaleźć w powojennym świecie pełnym widma śmierci, okrucieństwa, obojętności oraz jednolitości cywilizacyjnej. Jego twórczość ukazuje osobę zranioną wojennym koszmarem, a główny bohater wierszy stoi na krawędzi dezintegracji i chaosu. W wierszach takich jak "Przepaść" i "Koncert życzeń" Różewicz skupia się na prostych uczuciach i podstawowych wartościach jak życzliwość, dobroć, czy miłość do rodzinnej ziemi.

Formalnie, jego poezja nawiązuje do tradycji awangardy, z dominacją wierszy wolnych i zdaniowych, które krytyk Tadeusz Drewnowski opisuje jako kubistyczne – każda strofa funkcjonuje jako osobny blok pod względem znaczeniowym i kompozycyjnym. Różewicz stworzył również swoją unikalną koncepcję teatru, który mimo podobieństw do paryskiej awangardy, jak twórczość Samuela Becketta czy Eugène Ionesco, miał silny charakter autobiograficzny, zakorzeniony w tradycji polskiej. Jego teatr charakteryzował się realizmem, fragmentarycznością, poetyką oraz elementami absurdu. Wizja partyzancka Różewicza w utworze "Do piachu" spotkała się z niezadowoleniem wśród kombatantów. Był autorem scenariuszy do dziewięciu filmów reżyserowanych przez brata Stanisława i współpracował jako scenarzysta z Kornelem Filipowiczem. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, od końca lat 40. związany był z regionem Śląska, a przez ostatnie 30 lat życia mieszkał we Wrocławiu. Zdobył liczne nagrody, w tym Nagrodę Literacką im. Władysława Reymonta w 1999 roku oraz nagrodę Nike w 2000 roku.