Stanisław Swianiewicz - sylwetka autora

Polski profesor ekonomii, prawnik, pisarz i ekspert w zakresie sowietologii był aktywny akademicko w okresie międzywojennym na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Jego praca skupiała się na badaniach gospodarek Związku Radzieckiego oraz Niemiec. Był również członkiem niezależnego Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej, gdzie prowadził porównawcze analizy systemów gospodarczych ZSRR i III Rzeszy.

Podczas kampanii wrześniowej został wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną i ostatecznie trafił do obozu przejściowego w Putywlu, a stamtąd do Kozielska. Dnia 29 kwietnia 1940 roku, w trakcie transportu z Kozielska do stacji Gniezdowo niedaleko Katynia, niespodziewanie został wycofany z transportu, podczas gdy innych oficerów wyprowadzono. Z wagonu, przez mały otwór pod sufitem, widział, jak wywożono ich autobusami z nieprzejrzystymi oknami w nieznanym kierunku.

Następnie znalazł się w więzieniach w Smoleńsku i Moskwie. Po przeprowadzeniu śledztwa skazano go na osiem lat pobytu w łagrze z powodu jego badań nad gospodarką radziecką. W 1941 roku, po zawarciu układu Sikorski-Majski, został uwolniony w ramach tzw. "amnestii". Jednakże, jako jedyny bezpośredni polski świadek zbrodni katyńskiej, natychmiastowo wyłączono go z listy "amnestionowanych" i odesłano z powrotem do obozu. Dzięki staraniom rządu polskiego i ambasadora Kota, udało się ostatecznie wywalczyć jego wolność. Po odzyskaniu wolności, szczegółowo zrelacjonował władzom polskim swoje doświadczenia w Kozielsku.

Pomimo trudności stawianych przez władze radzieckie, udało mu się opuścić ZSRR w lipcu 1942 roku. Po wojnie osiedlił się w Londynie, gdzie łączył życie zawodowe z działalnością akademicką, prowadząc wykłady w Indonezji, USA i Kanadzie. Najdłużej związany był z Saint Mary’s University w Halifaksie.