Margaret Laurence - sylwetka autora

Margaret Laurence, z domu Jean Margaret Wemyss, była kanadyjską pisarką, urodzoną 18 lipca 1926 roku w Neepawa w Manitobie. Zmarła 5 stycznia 1987 roku w Lakefield w Ontario. Zdobyła wykształcenie w Neepawa oraz w United College w Winnipeg. W 1947 roku poślubiła Jacka Laurence'a, inżyniera hydraulika, a w 1949 roku przenieśli się do Anglii, a następnie do Somalilandu i Ghany, gdzie Jack pracował jako budowniczy tam z ramienia British Overseas Development Service. Ich dwoje dzieci przyszło na świat w latach 1952 i 1954.

W 1957 roku rodzina przeniosła się z Ghany do Vancouver, a w 1962 roku Margaret wraz z dziećmi osiedliła się w Penn w hrabstwie Buckinghamshire w Anglii. Rozwiodła się z mężem w 1969 roku, a w 1974 roku na stałe powróciła do Lakefield w Ontario. Już jako siedmiolatka pisała opowiadania, kontynuując pisarstwo podczas szkoły średniej i studiów. Po ukończeniu nauki pracowała w 'Winnipeg Citizen', gazecie codziennej o profilu robotniczym, jednak jej pierwsze publikowane dzieła powstały dopiero podczas pobytu w Somalilandzie. W 1954 roku Protektorat Brytyjski w Somalilandzie wydał "A Tree for Poverty", jej tłumaczenia somalijskich baśni i poezji.

Doświadczenia z Afryki głęboko wpłynęły na Laurence, zmieniając ją z idealistycznej młodej kobiety zachodniego kręgu kulturowego w dojrzałą osobę, świadomą problemów rozwijających się narodów i pełną empatii wobec ich mieszkańców. Jej pierwsze opublikowane opowiadanie, "Uncertain Flowering", ukazało się w antologii Whit Burnett w 1954 roku. Kolejne historie, umiejscowione w Ghanie, zostały opublikowane w różnych czasopismach i zebrane w 1963 roku pod tytułem "The Tomorrow-Tamer". Jej pierwsza powieść "This Side Jordan" została napisana i osadzona w Ghanie, a wydana w 1960 roku. Wszystkie afrykańskie dzieła Laurence ukazują jej dojrzewające podejście do pisania oraz rozwijający się talent.

Po powrocie do Vancouver przeredagowała wspomnienia z lat spędzonych w Somalilandzie, wydane jako "The Prophet’s Camel Bell" (1963). Następnie skupiła się na postaci Hagar Shipley, zrodzonej z jej wyobraźni będącej wynikiem doświadczeń związanych z kanadyjską prerią. "The Stone Angel" (1964), opowieść o ostatniej podróży Hagar ku rozpoznaniu miłości i wolności, stała się przełomem w literaturze kanadyjskiej oraz kluczowym dziełem w karierze Laurence. Prowincjonalne miasto Manawaka, przedstawione w książce, stało się ważnym miejscem w kanadyjskim pejzażu literackim.

"A Jest of God" (1966) to historia Rachel Cameron, która w wyniku trudnego lata w latach 60. odnajduje delikatne, choć trwałe poczucie tożsamości. Opowiadania zebrane w "A Bird in the House" ukazywały się od 1962 roku; wraz z dodaniem ósmej historii, opublikowane zostały jako zbiór w 1970 roku. Rozwój Vanessy MacLeod, bohaterki, nawiązuje do osobistych doświadczeń Laurence. Śmierć rodziców, zmiany wywołane stratą i smutkiem, a potem wymagającymi priorytetami życiowymi odzwierciedlają się w opowieści Vanessy, nie w szczegółach, lecz w duchowym przesłaniu. Stacey MacAindra z "The Fire-Dwellers" (1969) jest siostrą Rachel Cameron. Żona zmagającego się sprzedawcy, mieszkająca w Vancouver i matka czwórki dzieci, Stacey jest archetypem współczesnej, zatroskanej gospodyni domowej. Choć postrzega się jako osoba przeciętna, Laurence ukazuje jej niezwykłe cechy – miłość, wytrwałość i żywotność.

Powodzenie zawarła również "The Diviners" (1974), historia pisarki Morag Gunn, która połączyła - przodków – szkockich pionierów i metyskich wyrzutków w Manawaka. Powieść ta jest tryumfem manawackiego cyklu literackiego i ukazuje wielowymiarowy rozwój i dojrzałość, jakie zdobyła Laurence oraz postacie w jej operujących między przeszłością a przyszłością światach. Czasami Laurence odświeżała energię, pisząc książki dla dzieci. "Jason’s Quest" (1970) to radosna opowieść o krecu i jego przyjaciołach, a jej istotą jest konfrontacja sił ciemności i światła. "Six Darn Cows" (1979) to starannie skomponowana historia przeznaczona dla najmłodszych, podczas gdy "The Olden Days Coat" (1979, zmieniona w 1982), to magiczna opowieść świąteczna. "A Christmas Birthday Story" (1980) jest nową wersją opowiadania, które stworzyła, gdy jej dzieci były jeszcze małe.

Kontynuacja zainteresowania literaturą afrykańską zaowocowała "Long Drums and Cannons" (1968), hołdem dla wzrostu literatury nigeryjskiej w języku angielskim w latach 1958-1964. W 1976 roku Laurence opublikowała zbiór esejów "Heart of a Stranger", które są przemyśleniem różnorodnych doświadczeń życiowych. Z domu w Lakefield aktywnie działała w organizacjach promujących pokój na świecie, szczególnie w ramach Project Ploughshares. Otrzymała Order Kanady oraz honorowe tytuły naukowe od 14 kanadyjskich uniwersytetów. "The Stone Angel" była pierwszą kanadyjską powieścią wymaganą na prestiżowym egzaminie "agrégation" we Francji. Jej prace zostały przetłumaczone na wiele języków, a przed swoją ostatnią chorobą planowała podróż do Wielkiej Brytanii i Norwegii, gdzie przekłady jej książek cieszyły się dużą popularnością. Przez trzy lata pełniła funkcję kanclerza Uniwersytetu Trent w Peterborough.

Margaret Laurence była osobą niezwykle cenioną, a jej dzieła oraz osobiste ciepło, siła i humor pozostaną w pamięci wielu. Jej ostatnia literacka spuścizna, wspomnienia "Dance on the Earth", została ukończona przed jej śmiercią, zredagowana przez córkę Jaelyn i wydana w 1989 roku.