Marek Tulliusz Cyceron - sylwetka autora

Rzymski pisarz, retor, polityk, dowódca wojskowy, filozof, prawnik i kapłan to postać, która odcisnęła trwałe piętno na historii literatury i kultury. Jako wódz i polityk walczący w obronie republiki przeciwko takim postaciom jak Cezar, Antoniusz czy Oktawian, poniósł klęskę, jednak jego talent literacki i oratorski przyniósł mu uznanie nawet wśród przeciwników. Uważany jest dziś za jedną z kluczowych postaci literatury światowej, która podkreślała wyższość dowcipu nad siłą i była gotowa poświęcić triumfy wojskowe dla mistrzowsko skonstruowanej mowy.

Jego nauki i twórczość literacka, postrzegane jako fundament idealnej łaciny, były podziwiane już w starożytności, a w średniowieczu stały się podstawą nauczania retoryki. Dla humanistów był wzorem do naśladowania, a jego styl języka wyznaczał standardy prozy łacińskiej. Cyceron stał się kluczową figurą w kształtowaniu pisemnych języków świata, dzięki przekazywaniu filozofii greckiej ideom kolejnych pokoleń.

Jego dzieła, które zachwycały takie postacie jak Petrarka, Erazm z Rotterdamu, angielscy deiści, Wolter czy Mirabeau, odegrały istotną rolę w europejskiej twórczości przez dwa tysiąclecia. Mimo upływu lat, pisma Cycerona pozostają aktualne i nadal wpływają na kulturę – w tym na literaturę i film. Do XVIII wieku jego twórczość była kluczowym elementem edukacji w Europie, a znajomość mów Cycerona była uznawana za fundamentalny składnik wykształcenia. Uczniowie poprzez memorizację jego prac rozwijali umiejętność przekonywania, która do dziś jest wykorzystywana przez duchownych, prawników i polityków.

Cyceron poświęcił życie walce o republikę, przekonany, że to jedyna forma rządów warta życia. Przeciwstawiał się monarchii i dyktaturze, a jego imię stało się synonimem republikańskich wartości, które z czasem zanikły razem z nim. Kultura i nauka dużo mu zawdzięczają, w tym takie koncepcje jak „humanitas” czy „dignitas hominis”. Cyceron, pochodzący z peryferyjnej miejscowości, zdobył szczyty władzy Rzymu, a jego determinacja i zdolności oratorskie przez wieki budziły podziw. Choć nie uczestniczył w spisku przeciw Cezarowi, jego idee inspirowały wielu. W ostatnich chwilach istnienia republiki zgromadził wokół siebie jej obrońców. Dzięki jego twórczości republikańskie idee przetrwały w Europie, a założyciele współczesnych demokracji często się do niego odwoływali.