Laurence Sterne - sylwetka autora

Laurence Sterne, jeden z najwybitniejszych twórców literatury angielskiej, znany jest jako duchowny anglikański oraz pionier literackiego nurtu sentymentalizmu. Jego nazwisko zapisało się w historii głównie dzięki dwóm znaczącym dziełom: "Życie i myśli JW Pana Tristrama Shandy", wydanej w 1760 roku, oraz "Podróży sentymentalnej przez Francję i Włochy", której pierwszy pełny przekład na język polski powstał w 1845 roku. Sterne jest również autorem licznych kazań i wspomnień, a także doświadczonym działaczem politycznym.

Pisarz urodził się w rodzinie wojskowej; jego ojciec, chorąży w brytyjskim pułku, został wycofany z Dunkierki niedługo przed narodzinami Laurence'a. Rodzina zamieszkała w Yorktown, a młodość Sterne'a naznaczona była częstymi przeprowadzkami między Anglią i Irlandią, które były związane z miejscami służby ojca. W wieku 10 lat rozpoczął naukę w szkole nieopodal Halifax, co na zawsze rozdzieliło go z ojcem.

Jako młody człowiek, w 1733 roku, Sterne został studentem Jesus College na Uniwersytecie Cambridge, gdzie zdobył tytuły licencjata i magistra. Jego duchowna kariera zaczęła się w 1737 roku, kiedy to został diakonem, a rok później przyjął święcenia kapłańskie. Dzięki stryjowi Jacques'owi Sterne'owi, wpływowemu duchownemu z Yorku, Laurence uzyskał probostwo w Sutton-in-the-Forrest. Po powrocie do Cambridge w 1740 roku, zdobył tytuł Master of Arts. Rok później poślubił Elizabeth Lumley i zmagał się z gruźlicą, która towarzyszyła mu aż do śmierci. W 1743 roku otrzymał dodatkowe probostwo w Stillington.

Choć z początku Sterne był zaangażowany w polityczną działalność wigów, z czasem doświadczone podróże po Europie skłoniły go do promowania religijnej tolerancji. Napięcia rodzinne oraz polityczne zawirowania spowodowały, że po narodzinach córki osiadł na wsi, z dala od wielkiej polityki. W tym okresie zawiązał przyjaźń z Johnem Hallem Stevensonem, która znacząco wpłynęła na literacką ścieżkę jego kariery.

Proces tworzenia "Życia i myśli Tristrama Shandy" rozpoczął się w 1758 roku. Kolejne tomy serii ukazywały się od 1759 do 1767 roku, zdobywając uznanie dzięki charakterystycznemu stylowi narracji i personie głównego bohatera. W latach 1760-1762 Sterne regularnie odwiedzał Londyn, gdzie jego kazania zyskały popularność. W tym czasie zmarła jego matka, a także pogłębiły się problemy zdrowotne jego i jego żony, co doprowadziło do podróży do Francji w celach leczniczych.

W 1764 roku wrócił do Wielkiej Brytanii, kontynuując pracę nad "Tristramem Shandy". Kolejne podróże do Francji i Włoch, w tym pobyt w Rzymie i Neapolu, stały się inspiracją dla "Podróży sentymentalnej". Mimo choroby i trudności finansowych związanych z prowadzeniem dwóch domów, dzieło ukończone zostało w 1767 roku, a wydane rok później. Sterne zmarł niedługo później, a jego legenda obrosła w wiele nieprawdziwych historii, jakie krążyły o jego śmierci i losach po niej.

Pomimo nieudanego małżeństwa, Sterne był znany ze swoich romansów, często z wpływowymi kobietami Londynu. Sylwetki jego kochanek, takich jak Kitty de Fourmantelle i Eliza Draper, znalazły odzwierciedlenie w jego literackich kreacjach.

"Podróż sentymentalna" przyczyniła się do rozwoju literackiego sentymentalizmu XVIII wieku, ukazując podróże bohatera jako metaforę odkrywania ludzkich emocji i relacji. Jego twórczość skupiała się na subtelnych aspektach ludzkich uczuć i emocji, a jego narracje wprowadzały nowatorskie podejście do struktury literackiej, pełne dygresji i interakcji z czytelnikiem. Dzięki niestandardowym technikom narracyjnym, "Życie i myśli Tristrama Shandy" przyniosły mu opinię literackiego innowatora.