Jan Balabán - sylwetka autora

Jan Balabán urodził się w Šumperku 29 stycznia 1961 roku, a jako roczne dziecko przeniósł się z rodziną do Ostrawy, gdzie jego ojciec, lekarz, został skierowany do pracy w szpitalu na Vítkovicach. Jako syn ewangelickiego proboszcza, ojciec Balabána nie mógł sobie pozwolić na wybranie miejsca pracy, co wpłynęło na życie całej rodziny. Jan dorastał na osiedlu Hrabůvka, otoczony młodymi rodzinami związanymi zawodowo z przemysłem. Atmosferę tej społeczności wspomina jako surową, co nauczyło go dostrzegać życiowe realia w ich twardszej postaci, a jednocześnie unikać popadania w grubiaństwo. Mimo trudnych warunków, szanował ciężką pracę górników i robotników, w których dostrzegał odwagę i prawdziwe męstwo.

W latach 1976-1980 Balabán uczęszczał do najstarszego liceum w Ostrawie, jakim jest Matiční gymnázium Ostrava. Był to czas, kiedy zaczął intensywnie uczyć się angielskiego pod wpływem swojego wujka z Kanady, co połączył z rosnącym zainteresowaniem literaturą. Edukacja kontynuowana była na Uniwersytecie w Ołomuńcu, gdzie w latach 1980-1985 studiował filologię czeską i angielską. Pod opieką prof. Josefa Jařaba napisał pracę magisterską na temat satyry społecznej w powieściach Kurta Vonneguta, która urzekała oryginalnymi przemyśleniami.

Na studiach był aktywny w teatrze studenckim „Dokořán”, a także podejmował się pisania esejów i angażowania w dyskusje poświęcone literaturze. Po ukończeniu studiów, w 1983 roku poślubił licealną koleżankę Helenę. Pracował jako tłumacz techniczny w hucie Vítkovice Steel przez 15 lat, później współpracował z Mittal Steel. Równolegle zajmował się przekładem literackim, m.in. tłumacząc na czeski H.P. Lovecrafta i Terry'ego Eagletona.

Choć pisanie nie było jego głównym źródłem utrzymania, czerpał satysfakcję z możliwości publikacji swoich książek. Jego aktywność kulturalna w Ostrawie obejmowała współpracę z literackimi czasopismami i założenie grupy artystycznej Přirození. Angażował się również w sztuki plastyczne, co było wpływem jego starszego brata, malarza Daniela Balabána.

Jan Balabán, poza powieściami, pisał także eseje dla tygodnika Respekt, które były dobrze oceniane. Jego druga żona, Petra Sasínová, była dla niego ważną muzą i inspiracją. W jego twórczości znajdziemy częste odniesienia do chrześcijaństwa, mimo że sam nie był regularnym bywalcem kościoła, ale intensywnie zajmował się kwestią wiary i religii.

Zmarł niespodziewanie 23 kwietnia 2010 roku na kardiomiopatię, w wieku 49 lat. Jego śmierć nastąpiła dokładnie w piątą rocznicę śmierci jego ojca. Po śmierci Jana Balabána jego twórczość zyskała jeszcze większe uznanie. Ostatnia powieść, której zakończenie zbiegło się z jego odejściem, zdobyła nagrodę Magnesia Litera 2010 w kategorii Książka Roku, a zbiór opowiadań „Možná že odcházíme” został uznany za Książkę Dziesięciolecia.