Immanuel Kant - sylwetka autora

Immanuel Kant, niemiecki myśliciel epoki oświecenia, jest jednym z najważniejszych filozofów tego okresu. Przez całe życie związany był z Królewcem, gdzie pracował jako profesor logiki i metafizyki na tamtejszym uniwersytecie. Choć pochodził z prostego środowiska – jego ojciec był rzemieślnikiem, a matka córką szkockiego rymarza – Kant otrzymał rygorystyczne luterańskie wychowanie. Podczas lat szkolnych w Collegium Fridericianum uległ wpływom pietyzmu, reprezentowanego między innymi przez Franza Alberta Schultza.

Kant zasłynął jako czołowy epistemolog i etyk, podejmując także zagadnienia z zakresu estetyki, filozofii przyrody oraz nauki, w tym matematyki i fizyki. Krytycznie nastawiony do pełnego realizmu w wyjaśnianiu obserwacji, zaproponował swoją teorię idealizmu transcendentalnego, w której podkreślał znaczenie podmiotu jako warunku poznawczego przedmiotu. Jego doktryna stanowi przeciwwagę dla subiektywnego idealizmu empirycznego, jakim charakteryzował się wcześniejszy filozof, George Berkeley.

Ponadto Kant jest twórcą deontologii w etyce, która stanowi alternatywny nurt obok etyki cnót i konsekwencjalizmu, i często porównywana jest z utylitaryzmem. Z kantyzmu wywodzą się różne nurty filozoficzne, takie jak neokantyzm, fenomenologia czy pozytywizm logiczny. Jednocześnie tomizm, oparty na realizmie epistemologicznym oraz metafizyce, również doświadcza wpływów kantyzmu, co znajduje wyraz w jego transcendentalizującej odmianie.

"Krytyka czystego rozumu", fundamentalne dzieło Kanta z 1781 roku, wywarło ogromny wpływ na filozofię. Mimo że w 1827 roku trafiło na Indeks ksiąg zakazanych, Kant nadal poświęcał się pracy naukowej i dydaktycznej niemal do końca życia. Uczniowie tacy jak Reinhold, Beck i Fichte rozwijali jego idee w kierunku bardziej radykalnego idealizmu, co Kant skrytykował w otwartym liście do Fichtego w 1799 roku.

Za sprawą Kanta Królewiecki Uniwersytet zyskał międzynarodową renomę. Choć dom filozofa przy Prinzessinenstraße już nie istnieje, jego spuścizna przetrwała. W dawnym katedralnym mauzoleum Kanta w Królewcu, zaprojektowanym przez Friedricha Lahra w 1923 roku, obecnie znajduje się Muzeum Kanta. Museum Stadt Königsberg w Duisburgu gromadzi natomiast różne pamiątki związane z jego życiem i twórczością.