Donatien Alphonse François de Sade - sylwetka autora

Francuski pisarz, znany jako markiz de Sade, stał się jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci epoki ancien régime – okresu monarchii i rewolucji francuskiej. Nazwa "sadyzm" pochodzi właśnie od jego nazwiska. Spędził ponad połowę życia na wygnaniu lub w więzieniach, będąc gorliwym zwolennikiem życia zgodnego z ekstremalną koncepcją wolności jednostki, którą uważał za nadrzędną w stosunku do moralności, prawa czy religii. Wolność tę, według de Sade'a, można było osiągnąć przez dążenie do wszelkich indywidualnych pragnień i instynktów.

W okresie od 1795 do 1800 roku de Sade był jednym z najczęściej czytanych pisarzy w Paryżu, choć jego popularność gwałtownie spadła w kolejnej dekadzie. Jego twórczość skupiała się na zgłębianiu ludzkiego umysłu i odkrywaniu pierwotnych instynktów stłumionych przez normy kulturowe. Dzieła de Sade'a często skupiały się na wątkach hańby, okrucieństwa i zbrodni, ukazując przemoc jako źródło silnych doznań seksualnych.

Jego ojcem był Jean-Baptiste-Joseph-François, a matką Marie-Eléonore de Maillé de Carman. De Sade otrzymał swoje imię, Donatien-Alphonse-François, przez pomyłkę podczas chrztu, co odkrył dopiero w okresie rewolucji, kiedy miał okazję zapoznać się z metryką chrztu.

De Sade wyjechał do Prowansji w 1745 roku do swojego stryja, Jacques’a-François-Paula-Aldonse, który zapoznał go z literaturą renesansową i ideami libertyńskimi. W wieku 10 lat został zapisany do jezuickiego kolegium, gdzie zdobywał wiedzę o literaturze i historii. W 1754 roku przerwał naukę, by wstąpić do pułku gwardii królewskiej, a później dołączył do pułku piechoty i uczestniczył w wojnie siedmioletniej.

W 1757 roku de Sade brał udział w słynnej orgii trwającej 120 dni, co stało się inspiracją dla jego późniejszych prac. W 1759 roku został uwięziony za skandaliczne zachowania, ale to doświadczenie nie powstrzymało go przed opisaniem swoich przygód w książce "120 dni Sodomy".

De Sade miał burzliwe życie osobiste, zaręczając się potajemnie i biorąc ślub z Renée-Pélagie de Montreuil, mimo licznych skandali. Jego ekscesy i oskarżenia o wykroczenia, takie jak znane "afera cukierków kantarydowych", wielokrotnie prowadziły do jego aresztowania i ucieczek przed wymiarem sprawiedliwości. Mimo to kontynuował swoją pracę literacką, w której zawarł swoje radykalne poglądy.

W 1774 roku de Sade wrócił do La Coste po burzliwym okresie ucieczek. Kilka lat później, w Bastylii, pisał swoje największe dzieła, chociaż większość jego rękopisów uległa zniszczeniu podczas zdobycia Bastylii przez ludność Paryża. Mimo że wiele z jego prac zostało utraconych, dzięki anonimowemu bibliofilowi i późniejszym publikacjom, jego twórczość przetrwała i pozostała przedmiotem zainteresowania naukowców.

Druga połowa jego życia upłynęła w zakładzie dla obłąkanych w Charenton, gdzie powstało wiele jego "komercyjnych" dzieł, które pokazały jego literacki talent i umiejętności pisarskie. De Sade zmarł w 1814 roku, pozostawiając po sobie kontrowersyjny dorobek, który do dziś budzi zainteresowanie i dyskusje.