Ajschylos - sylwetka autora

Ajschylos, uznawany za pioniera tragedii greckiej, jest wymieniany jednym tchem obok takich mistrzów jak Sofokles i Eurypides. Wprowadzenie drugiego aktora na scenę, ograniczenie roli chóru, rozwinięcie dialogu i akcja rozgrywająca się poza sceną, to tylko niektóre ze zmian, które przypisuje się jego innowacyjnej naturze. Jako syn Euforiona, Ajschylos pochodził z prawdopodobnie arystokratycznej rodziny, lecz wypowiedział swoje poparcie dla demokratycznych wartości Aten. Swoją przygodę z dramatem rozpoczął jeszcze za młodu, debiutując około 500 p.n.e. W 70 Olimpiadzie (499-496 p.n.e.) próbował swoich sił w konkursie obok Pratinasa i Choirilosa, a pierwsze zwycięstwo odniósł w 484 p.n.e. Jego pierwsza zachowana tragedia, Persowie, ukazała się w 472 p.n.e. W trakcie swojej kariery zdobył prestiżową nagrodę ateńskich igrzysk teatralnych aż 13 razy.

W wieku 35 lat, jako hoplita, Ajschylos brał udział w słynnej bitwie pod Maratonem, gdzie jego brat, Kynegeiros, zginął bohaterską śmiercią. Ajschylos prawdopodobnie uczestniczył także w bitwie pod Salaminą oraz pod Platejami. Około 476 p.n.e. przyjął zaproszenie Hierona I, tyrana Syrakuz, i udał się na Sycylię na uroczystości związane z utworzeniem miasta Etna, podczas których wystawił swój dramat Etnijki. Przyjmuje się, że odbył jeszcze co najmniej jedną podróż na Sycylię przed śmiercią.

Pod koniec życia, Ajschylos miał być postawiony przed sądem za ujawnienie tajemnic misteriów w jednym ze swoich dramatów, lecz został uniewinniony. Istnieją różne wersje przyczyn jego późniejszego wyjazdu z Aten: rzekome zburzenie trybun podczas wystawiania jego sztuk, niepowodzenie w konkursie na elegię na cześć poległych pod Maratonem, lub zwycięstwo Sofoklesa nad nim w innym konkursie około 468 p.n.e.

Ajschylos zmarł około 456 p.n.e. w sycylijskim mieście Gela. Legenda głosi, że śmierć przyniósł mu orłosęp, który pomylił jego łysą głowę z kamieniem, zrzucając na nią żółwia. Pliniusz Starszy pisał, że Ajschylos obawiał się przepowiedni o śmierci spowodowanej spadającym przedmiotem, co skłaniało go do częstego przebywania na zewnątrz.

W swojej twórczości Ajschylos czerpał głównie z mitologii greckiej, jednocześnie odwołując się do tematów związanych z ówczesnymi wydarzeniami społecznymi i politycznymi. Wykorzystując mity jako fundament, osadzał w nich aktualne konteksty, z których widzowie mogli czerpać nauki. Tragedia, dla Ajschylosa, była narzędziem edukacyjnym, pomagającym kształtować moralność społeczeństwa. Jego dzieła charakteryzują się monumentalnymi postaciami, które ucieleśniają głębokie idee, a także majestatycznym stylem, przepełnionym prostotą, liryzmem i dramatycznym napięciem.

Jako artysta i myśliciel, Ajschylos eksplorował problemy swej epoki, często wyrażając poparcie dla demokracji ateńskiej i niechęć do tyranii. Poprzez swoje tragedie wyrażał refleksje na temat istotnych wydarzeń i wartości, stając się nie tylko mistrzem sceny, ale i duchowym przewodnikiem swoich czasów.