Rozpoznawanie predyspozycji przestępczych...

Niniejsza książka ma pozwolić na spojrzenie na kwestie działań na rzecz bezpieczeństwa z pozycji oddziaływań profilaktycznych, które nie są budowane jedynie na podstawie analizy zaistniałych zdarzeń przestępczych, ale przede wszystkim na podstawie umiejętnego wykorzystywania wiedzy krymino­logicznej w codziennej pracy służb odpowiedzialnych za tę płaszczyznę życia społecznego. Dlatego poruszone zostały m.in. kwestie: czynników krymino­gennych determinujących przestępcze zachowania człowieka, roli ofiary w genezie przestępstwa, procesu prognozowania zachowań przestępczych czy profilowania, które – umiejętnie wykorzystywane – mogą przyczynić się do spadku przestępczości i wzrostu poczucia bezpieczeństwa lokalnej społeczności.

Autor stara się przekonać, że budowanie programów prewencji kryminalnej winno być ukierunkowane zarówno na oddziaływanie na indywidualne zachowanie człowieka, jak i na inicjowanie procesów społecznych, które mają na celu wzrost motywacji poszczególnych osób do zachowań zwiększających bezpieczeństwo. Ważne jest również właściwe, proaktywne podejście, które polega na zabezpieczaniu potencjalnych ofiar przed pokrzywdzeniem w wyniku przestępstwa, gdyż badania kryminologiczne wyraźnie wskazują, że podejście retroaktywne jest mało skuteczne.

W książce znajdują się również tezy uzasadniające twierdzenie, że ze względu na poziom ryzyka pokrzywdzenia w wyniku przestępstwa istotne są wszystkie trzy następujące poziomy profilaktyki:

1) profilaktyka pierwszorzędowa skierowana jest do osób, które nie były ofiarami przestępstw, ale w stosunku do których istnieje ryzyko pokrzywdzenia;

2) profilaktyka drugorzędowa skierowana jest do tzw. grup ryzyka, czyli osób najbardziej zagrożonych pokrzywdzeniem;

3) profilaktyka trzeciorzędowa skierowana jest do ofiar przestępstw, aby redukować szkody somatyczne, psychiczne i społeczne wynikające ze szkód zaistniałych w wyniku przestępstwa.

„Książka dra Arkadiusza Gliszczyńskiego wzbogaci niewątpliwie polską literaturę kryminologiczną, jak również skłoni wielu Czytelników do refleksji poznawczej i – przynajmniej niektórych – do dalszych studiów nad prewencją kryminalną, konstrukcją wizerunków nieznanych sprawców przestępstw oraz planowaniem i realizacją programów profilaktycznych. […] Monografia ma wartość nie tylko poznawczą, ale także aplikacyjną, bo może być z pożytkiem wykorzystana zwłaszcza przez studentów szkół policyjnych oraz pracowników aparatu wymiaru sprawiedliwości. […] Jej walorem jest wielowątkowość, która pokazuje złożoność prezentowanej problematyki i uświadamia znaczenie licznych zmiennych składających się na skomplikowany proces prewencji i profilowania”.

– Dr hab. Mieczysław Ciosek, prof. UG