Polska-Rosja. Czas pokoju, czas wojny

„Polska-Rosja: Czas wojny, czas pokoju” to obszerna i szczegółowa relacja Jana Kochańczyka na temat trudnych i skomplikowanych relacji pomiędzy Polską i Rosją od czasu powstania obu państw. Autor w rzetelny sposób relacjonuje zarówno dramatyczne konflikty pomiędzy zwaśnionymi narodami, jak i wyjątkowe przyjaźnie i romanse, jakie miały miejsce pomiędzy czołowymi przedstawicielami narodów Polski oraz Rosji.

Jan Kochańczyk w książce „Polska-Rosja: Czas wojny, czas pokoju” omawia kulisy licznych konfliktów między Polską i Rosją, począwszy od zamierzchłych czasów pierwszego króla Polski, Bolesława Chrobrego, poprzez kolejne epoki, aż do czasów zaborów, I i II wojny światowej, okresu sowieckiej okupacji Polski, aż po współczesne stosunki międzynarodowe pomiędzy Warszawą a Moskwą. Ważnym elementem narracji prowadzonej przez polskiego historyka pozostają oceny związane z tajną dyplomacją i rolą, jaką odegrał Jan Paweł II w obaleniu komunistycznego „imperium zła” i odzyskaniu przez Polskę suwerenności.

Jan Kochańczyk podaje analizie również niezwykłe przyjaźnie i romanse, jakie miały miejsce w przeszłości pomiędzy przedstawicielami Polski i Rosji. Autor opisuje m.in. losy Maryny Mniszchówny, Stanisława Poniatowskiego czy też Joanny Grudzińskiej, żony wielkiego księcia Konstantego. Polski historyk analizuje w tym zakresie także „wojny artystyczne” prowadzone przez sławnych poetów, muzyków i malarzy po obu zwaśnionych stronach i podaje ocenę wpływu, jaki spory w dziedzinie sztuki wywołały dla pogłębienia wzajemnych różnic i animozji pomiędzy obywatelami Polski oraz Rosji. 

Książka „Polska-Rosja: Czas wojny, czas pokoju” umożliwia lepsze zrozumienie postaw Polaków i Rosjan wobec ważnych wydarzeń historycznych dla obu narodów oraz związanych z nimi wyzwań w toku rywalizacji o wpływy w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Jan Kochańczyk analizuje reakcję Polaków i Rosjan m.in. na katastrofę smoleńską, a także konflikt na Ukrainie rozpoczęty nielegalną aneksją Krymu w 2014 roku. Polski historyk nie ogranicza się jedynie do opisu faktów i wydarzeń, ale stara się także wyjaśnić w sposób przejrzysty tło kulturowe i mentalne, jakie determinowało relacje polsko-rosyjskie od zarania dziejów. Autor szczegółowo opisuje np. rywalizację polskiego Kościoła Katolickiego z odpowiednikami w rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, a także analizuje kwestie tożsamości narodowej obu narodów.