Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę uspołecznienia systemu oddziaływań

Autor podejmuje się ważnego zadania wypełnienia wyraźnie odczuwanego braku materiałów dydaktycznych w ujęciu podręcznikowym, dotyczących profilaktyki i resocjalizacji realizowanej w środowisku wolnościowym, wykraczającej poza tradycyjne instytucje zamknięte. Zapotrzebowanie w tym zakresie występuje w kształceniu studentów specjalności resocjalizacja na szczeblu licencjackim i magisterskim. Brak jest również opracowań teoretycznych i monograficznych na ten temat. O konieczności resocjalizacji w szerokich układach społecznych decyduje rażąca niewydolność dotychczasowej praktyki penitencjarno-resocjalizacyjnej w zakładach poprawczych i karnych wyrażająca się w wysokich wskaźnikach recydywy i pogłębianiu się patologizacji osobowości w toku izolacji penitencjarnej. Niewydolność ta jest od dawna odczuwana przez teoretyków pedagogiki i prawników. Tendencja w zakresie zmiany poglądów na temat resocjalizacji w warunkach wolnościowych uwidacznia się nie tylko w Polsce. […] Przesunięcie oddziaływań resocjalizacyjnych na szeroki kontekst społeczny nie jest możliwe bez zasadniczych zmian w profilu kształcenia specjalistów w zakresie resocjalizacji, stąd inicjatywa wydawnicza Wiesława Ambrozika zasługuje na uznanie.

Z recenzji prof. zw. dr. hab. Bronisława Urbana

Dotychczasowy dwudziestowieczny model resocjalizacji instytucjonalnej zdominowany przez prawno-karne i administracyjno-formalne podejście do zagadnienia nie sprawdził się zarówno pod względem efektywności oddziaływań, jak i swojej roli prewencyjnej. Dlatego też coraz częściej w naukowych publikacjach prezentowany jest pogląd wyrażający potrzebę zastąpienia zbankrutowanych modeli resocjalizacji instytucjonalnej systemowymi oddziaływaniami przebiegającymi w pozainstytucjonalnych środowiskach lokalnych. Tego rodzaju resocjalizacja miałaby nie tylko szanse wywołania realnej zmiany funkcjonowania osób popełniających różnego rodzaju przestępstwa, ale również uruchomienia procesu destygmatyzacji społecznej, który jest warunkiem trwałości wspomnianej zmiany. Osiągnięcie tego celu okazało się do tej pory nierealne w warunkach izolacyjnych. […] Biorąc pod uwagę aspekt przydatności dydaktycznej pracy W. Ambrozika, niewątpliwie jest ona nie tylko cennym uzupełnieniem dorobku pedagogiki resocjalizacyjnej, ale również swoistym drogowskazem intelektualnym w poszukiwaniach alternatywnych i efektywniejszych rozwiązań resocjalizacyjnych. Podręcznik poświęcony resocjalizacji w środowisku lokalnym jest pożądany w kształceniu nie tylko pedagogów resocjalizacyjnych, ale również pedagogów społecznych, pedagogów szkolnych, opiekuńczo-wychowawczych, socjologów i pracowników socjalnych.

Z recenzji prof. dr. hab. Marka Konopczyńskiego

Istotny jest także fakt, że publikacja ta ukazuje się w Oficynie Wydawniczej „Impuls” pod tym samym tytułem głównym, pod którym została wydana wcześniej praca autorstwa Marka Konopczyńskiego pt. Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących. Jej podtytuł – W stronę uspołecznienia systemu oddziaływań – wbrew pozorom nie pozostaje w opozycji do kreacyjnej koncepcji resocjalizacji przywoływanego tu autora. Stanowi raczej kontynuację obecnego i dynamicznie rozwijanego we współczesnej pedagogice resocjalizacyjnej nurtu, dostrzegającego szczególne znaczenie rozwoju poznawczego i emocjonalnego osób nieprzystosowanych społecznie i wykolejonych przestępczo.

Położony w tej pracy szczególny akcent na konieczność uspołecznienia i uwspólnotowienia oddziaływań resocjalizacyjnych podejmowanych przez rozmaite podmioty instytucjonalne odnosi się również do budowanych na podstawach psychologii humanistycznej i kognitywnej oddziaływań kreujących rozwój struktur poznawczych wykolejonych jednostek, a w konsekwencji odpowiedni rozwój ich kompetencji działania i poczucia nowej tożsamości. Niniejsza publikacja, choć niewątpliwie napisana bardziej z perspektywy pedagogiki społecznej czy nawet socjologii wychowania, wpisuje się więc w dzisiejszy obraz pedagogiki resocjalizacyjnej. Równocześnie kreśli nieco inne spojrzenie zarówno na istotę samego procesu resocjalizacji, jak i potrzebę uspołecznienia wszelkich oddziaływań ten system stanowiących.

Publikacja kierowana jest ona przede wszystkim do studentów resocjalizacji, którzy po zaliczeniu podstawowego kursu pedagogiki resocjalizacyjnej znajdą w niej wiele krytycznych uwag, ale także realnych ocen oraz postulatów dotyczących kondycji naszego systemu resocjalizacji oraz możliwości jego doskonalenia. Byłoby też pożądane, aby publikacja ta trafiła do licznych już dzisiaj przedstawicieli praktyki resocjalizacyjnej, którzy ponosząc niewątpliwy trud codziennej pracy z osobami niedostosowanymi społecznie bądź wykolejonymi przestępczo, starają się swym działaniom nadać bardziej uspołeczniający, a nie izolujący i wykluczający społecznie wymiar. Wreszcie kolejnym adresatem tej publikacji pozostaje równie liczna grupa polityków i decydentów rozmaitego szczebla.

Autor żywi nadzieję, że zechcą oni pochylić się nad przedstawionymi postulatami i choć w części uwzględnią je w kreowaniu równie uspołecznionych i uwspólnotowionych rozwiązań legislacyjno-organizacyjnych w realizowanej polityce karnej i podejmowanych na tym tle odpowiednich działaniach profilaktyczno-resocjalizacyjnych.