Pedagogika humanizmu społecznego Andrzeja Niesiołowskiego

Książka autorstwa Dominiki Jagielskiej oraz Janiny Kostkiewicz Pedagogika humanizmu społecznego Andrzeja Niesiołowskiego jest odkrywczym i z wielu względów ważnym studium historyczno-biograficznym. Wprowadza czytelnika w szczególny mikrokosmos idei i problemów. Na planie pierwszym plasuje się tutaj zagadnienie transcendencji i duchowości, ściśle związane z normą samorozwoju osobowego oraz uczestnictwa społecznego, a jedno i drugie jest źródłem wychowania katolickiego. Musiało upłynąć wiele lat, by życie i dzieło A. Niesiołowskiego, tak ważnego reprezentanta społeczno-pedagogicznej myśli katolickiej, zostało dostrzeżone, zaprezentowane i ocenione oraz wprowadzone do współczesnego obiegu naukowego. Pierwszeństwo w tej mierze należy do Janiny Kostkiewicz, która po raz pierwszy wydobyła na światło dzienne postać Niesiołowskiego w monografii Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918-1939 (2013). Dużą zasługą Dominiki Jagielskiej oraz Janiny Kostkiewicz jest to, że pokonały granice milczenia i zapomnienia, że ukazały ideologiczne przyczyny dyskwalifikowania i marginalizacji myśli społecznej wyrosłej na gruncie prawd ewangelicznych i nauczania Kościoła. Pośrednio, ale w sposób wyraźny, dzięki przedstawianej książce można dostrzec "pole zaległości", obszar braków badawczych i problemów, które należy podjąć i rozwiązać, by uzupełnić i wzbogacić dotychczasowy, dalece niepełny obraz polskiej myśli humanistyczno-społecznej XX wieku. Oby te ustalenia stały się impulsem do szerszej i systematycznej pracy badawczej nad myślą i praktyką katolickiej pedagogiki w naszym kraju.

Z recenzji prof. zw. dr. hab. Wiesława Theissa

Prof. dr hab. Janina Kostkiewicz - pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Zakładu Pedagogiki Szkoły Wyższej i Polskiej Myśli Pedagogicznej w Instytucie Pedagogiki UJ. Autorka prac z zakresu aksjologicznych podstaw pedagogiki ogólnej i uniwersyteckiej, badaczka pedagogiki katolickiej w Polsce. Współautorka i redaktor 12 książek, w tym: trzytomowej serii Pedagogie katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność (2012, 2013, 2015); Aksjologia edukacji dorosłych (2004), Uniwersytet i wartości (2007), Aksjologia w kształceniu pedagogów (2008), Chrześcijańskie inspiracje w pedagogice (2011). Redaktor naczelna rocznika "Polska Myśl Pedagogiczna". Autorka monografii: Sytuacja szkolna początkujących licealistów (1992), Wychowanie do wolności wyboru. Ponadczasowy wymiar pedagogiki F.W. Foerstera (1998, 2008), Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918-1939 (2013).

Dr Dominika Jagielska - pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego, asystent w Zakładzie Pedagogiki Szkoły Wyższej i Polskiej Myśli Pedagogicznej w Instytucie Pedagogiki UJ. Autorka monografii Hybrydy ideologii edukacyjnych polskich polityków (2014) oraz rozpraw: Problem ideologii w wychowaniu z perspektywy personalizmu chrześcijańskiego (2011), Filozoficzne podstawy systemu pedagogicznego zmartwychwstańców w pismach Piotra Semenenki (2013), Wybrane pojęcia i kategorie konserwatywnych koncepcji wychowania społecznego z lat 1918-1939 w Polsce (2015).

Pedagogika humanizmu społecznego Andrzeja Niesiołowskiego

Wstęp (Janina Kostkiewicz)

Rozdział 1. Życie i dzieło Andrzeja Niesiołowskiego (Janina Kostkiewicz)

1.1. Przedstawiciel pokolenia wielkiej miłości Ojczyzny

1.2. Życie, studia, praca, rodzina - wojenna zagłada

1.3. Twórczość naukowa i działalność społeczna

1.3.1. Młodzieńczy program pracy społeczno-wychowawczej

1.3.2. Praca naukowa i publicystyczna

1.3.3. Człowiek czynu - działalność społeczna i polityczna

1.3.4. Rękopisy z oflagów

Rozdział 2. Pedagogika humanizmu społecznego jako "zobowiązanie do osobowego rozwoju"

2.1. Humanizm pedagogiki Andrzeja Niesiołowskiego - cechy charakterystyczne (Janina Kostkiewicz)

2.2. Między pedagogiką kultury a pedagogiką personalistyczną (Janina Kostkiewicz)

2.2.1. Pedagogika kultury: praca oświatowa jako autorska koncepcja "podniesienia" narodu po zaborach

a) Formy i metody pracy oświatowej na rzecz rozwoju kulturalnego

b) Koncepcja kół oświatowo-wychowawczych

2.3. Personalizm jako: postawa i metoda działania, "narzędzie naprawy" kultury i losów cywilizacji, antyteza epoki totalitaryzmów (Janina Kostkiewicz)

2.4. Propersonalistyczne aspekty pedagogiki i wychowania

2.4.1. Ideał wychowania "nowego człowieka" − założenia i pedagogiczne środki realizacji (Dominika Jagielska)

2.4.2. Ideologia wychowawcza - próba zmiany znaczeń (Janina Kostkiewicz)

a) Zasadność podejmowania zagadnienia ideologii wychowawczej na gruncie pedagogiki

b) Geneza i podstawowe właściwości ideologii w ujęciu Andrzeja Niesiołowskiego

2.4.3. Pojęcie, funkcje i struktura ideologii w koncepcji Andrzeja Niesiołowskiego (Dominika Jagielska)

2.4.4. Katolicka ideologia wychowawcza (Dominika Jagielska)

a) Religia a ideologia w koncepcji Andrzeja Niesiołowskiego

b) Struktura i założenia katolickiej ideologii wychowawczej

Rozdział 3. Pedagogika społecznego humanizmu jako "zaangażowanie w przebudowę struktur życia społecznego"

3.1. Wychowanie do życia w społeczeństwie i dla społeczeństwa (Dominika Jagielska)

3.1.1. Kultura społeczna i naród jako fundamenty wychowania społecznego

a) Kultura społeczna i jej znaczenie wychowawcze

b) Naród jako nośnik kultury społecznej

3.1.2. Wychowanie społeczne - założenia, cele, metody realizacji

3.1.3. Kondycja rodziny i jej rola w wychowaniu do życia w społeczeństwie i dla społeczeństwa

3.1.4. Znaczenie oświaty dla rozwoju społeczeństwa - dlaczego niemożliwa jest oświata neutralna światopoglądowo?

3.2. Sprawiedliwość społeczna w pismach Andrzeja Niesiołowskiego (Dominika Jagielska)

3.2.1. Kwestia robotnicza i chrześcijański program społeczny

3.2.2. Sytuacja polskiej wsi. Bieda i bezrobocie a problem reagraryzacji

3.2.3. Inne problemy ówczesnego społeczeństwa i propozycje ich rozwiązania w piśmiennictwie Andrzeja Niesiołowskiego

3.3. Humanizm społeczny w pedagogicznym myśleniu o reformie struktur społecznych - idea i rola organizacji (Janina Kostkiewicz)

Zakończenie (Dominika Jagielska)

Bibliografia (Dominika Jagielska, Janina Kostkiewicz)

Bibliografia prac Andrzeja Niesiołowskiego

Opracowania i literatura uzupełniająca

Załączniki

Wybór pism

Andrzej Niesiołowski − Problemat konsumenta kulturalnego i polityki kulturalnej (wybór i opracowanie Dominika Jagielska)

Andrzej Niesiołowski − Metody realizacji wychowania społecznego (wybór i opracowanie Janina Kostkiewicz)

Andrzej Niesiołowski − Założenia aksjologiczne katolickiej ideologii wychowawczej (wybór i opracowanie Janina Kostkiewicz)

Andrzej Niesiołowski − [Recenzja]: Ludwik Chmaj: Kierunki i prądy pedagogiki współczesnej, "Nasza Księgarnia". Warszawa 1958, s. 752 (wybór i opracowanie Janina Kostkiewicz)

Dokumenty z życia i pracy Andrzeja Niesiołowskiego (pozyskanie - Janina Kostkiewicz)

Dyplom nauczyciela szkół średnich

Podanie o wszczęcie przewodu habilitacyjnego

Fragmenty korespondencji w sprawie rękopisów z oflagu

Fotografie